SPRIJEČITE RUŠENJE KUĆE ŽIVA LOMAČA U PIONIRSKOJ ULICI U VIŠEGRADU
Poštovani Visoki predstavniče Inzko,
Ovim pismom izražavamo zabrinutost zbog namjere višegradske vlasti da sruši kuću u Pionirskoj ulici koja je mjesto ratnog zločina koji se desio tokom 1992. godine. Paljenje ove kuće, jedan od dva takva slučaja, se desilo 14. juna 1992. godine, tokom kojeg je oko 60 civila, uključujući žene i djecu, živo spaljeno. Drugi slučaj se desio u naselju Bikavac 27. juna 1992. godine. Međunarodni krivični sud za bivšu Jugoslaviju je počinioce osudio za ove zločine opažajući da “su lomače u Pionirskoj ulici i na Bikavcu primjeri najgorih činova nehumanosti koje neko može drugoj osobi nanijeti… ovi stravični događaji ostaju ucrtani u sjećanju zbog zlokobnog spaljivanja, bezdušnosti i surovosti sprovođenja, zatvaranja i zaključavanja žrtava u ove kuće, zrtve su se našle bespomoćne u paklu koji je nastao i zbog stepena boli i patnje koje su žrtve trpile dok su žive gorile.“
Tokom presude počiniocima zločina u Pionirskoj, sud je također uračunao težinu tog čina, odnosno težinu monstruoznog masovnog ubijanja, kao i istaknutu ranjivost žrtava koje su prisilno dovedene u stanje bespomoćnosti, među kojima se nalazila sedamdesetpetogodišnja žena, šestoro djece od dvije do četiri godine i novorođenče staro dva dana. Sud je u dijelu “Diskusija i zaključci” istakao:
“Spaljivanjem žrtava u kućama u kojim su one bile zatvorene, Milan Lukić i drugi počinioci su namjeravali da potpuno unište identitet svojih žrtava i time ih liše njihove ljudskosti. Porodice žrtava nisu mogle identifikovati ni sahraniti svoje najmilije… Ovakvom brisanju svih tragova individualnih žrtava svojstvena je jedinstvena okrtunost koja mora uvećati težinu pridatu tim zločinima.
Sud je dalje naglasio silnu “izopačenost” zločinaca u njihovoj “proračunatoj namjeri da uzrokuju maksimalnu patnju”.
U današnjem Višegradu, kuća na Bikavcu je skoro potpuno uništena, a kuća u Pionirskoj ulici je jedini preostali dokaz ovih strahovitih zločina. Samo postojanje kuće u Pionirskoj služi kao jedini spomenik žrtvama. Nažalost, negiranje zločina protiv čovječnosti i genocida kao i osporavanje običaja žaljenja žrtava i spomena na njih su zvanično pravilo Republike Srpske, što je potvrđeno namjerom da se kuća u Pionirskoj ulici poruši. Ako vlastima bude dozvoljeno da poruše kuću u Pionirskoj, negiranje genocida u Republici Srpskoj će dostići jos jedan nivo izopačenosti.
Nasuprot naporima da se izbrišu tragovi zločina, gospođa Bakira Hasečić, predsjednica udruženja “Žene žrtve rata”, se potrudila da pronađe način da se kuća u Pionirskoj obnovi da bi se očuvalo sjećanje na žrtve koje su u njoj poginule. Zbog ovih napora, gospođa Hasečić je postala meta istrage radi takozvane “protuzakonite gradnje” i prelaženja “crvene trake” kojom su vlasti okružile kuću da bi se spriječio pristup kući. Gospođa Hasečić je proganjana i izmučena tokom genocida od 1992-1995 a sad, kad se protivi negiranju genocida, progon se nastavlja. Dakle čini se da počinioci genocida iz 1992. godine opet uspijevaju da zastraše i proganjaju Bošnjake i ostale koji nisu Srbi i da ruše kuće civila. Saznali smo da su iskorištena konačna prava na žalbu kojom bi se spriječilo rušenje kuće u Pionirskoj ulici.
Novinska agencija Al Jazeera Balkans je 9. decembra 2014. objavila članak profesora Dejvida Petigrua u kojem je pisao o Vašoj izjavi u Pragu, 30. oktobra. Ohrabreni smo vašim opažanjima, koja opisuju negiranje genocida “nevjerovatnim” i glorifikovanje ratnih zločinaca u Republici Srpskoj “neprihvatljivo” i jednako “govoru mržnje”. Vi ste također insistirali da Bosna i Hercegovina mora donijeti zakone protiv negiranja genocida i govora mržnje.
Profesor Petigru je u istom članku istakao da je 18. marta 2014. i on prešao “crvenu traku” koja zabranjuje pristup kući u Pionirskoj ulici u znak solidarnosti s gospođom Hasečić i u znak poštovanja i ospomena na žrtve zločina koji je tu počinjen. Profesor Petigru Vas je u tom članku pozvao da mu se pridružite u prelaženju, uprkos zabrane, “crvene trake” oko kuće u Pionirskoj, shvatajući tu traku kao “crvenu liniju” negiranja genocida, govora mržnje, diskriminacije, progona, psihološkog zastrašivanja i dehumanizirajućeg isključivanja. Petigru je napisao sljedeće: “Pređimo crvenu crtu zajedno u znak sjećanja na žrtve, u znak solidarnosti s preživjelima i u znak podrške ljudskih prava”.
 Molimo Vas da prihvatite poziv Profesora Petigrua da se usprotivite crvenoj liniji negiranja genocida da bi se kuća u Pionirskoj ulici očuvala u znak sjećanja na žrtve ali i da bi se gospođu Hasečić zaštitila od daljnjeg progona. Situacija u Višegradu je kobna i tražimo Vašu podršku i posredovanje upravo zbog Vaše izjave u Pragu. |
Poštovani Visoki Predstavniče,
Molimo Vas da prihvatite poziv Profesora Petigrua da se usprotivite crvenoj liniji negiranja genocida da bi se kuća u Pionirskoj ulici očuvala u znak sjećanja na žrtve ali i da bi se gospođu Hasečić zaštitila od daljnjeg progona. Situacija u Višegradu je kobna i tražimo Vašu podršku i posredovanje upravo zbog Vaše izjave u Pragu. Molimo Vas da pokažete onakvo moralno vođstvo kakvo dolikuje Vašem položaju i da intervenišete prije nego što bude prekasno. Molimo Vas da pokrenete sva potrebna i Vama raspoloživa upravna djela da spriječite rušenje kuće u Pionirskoj i da pružite otpor negiranju genocida.
Prije otprilike godinu dana smo predložili da mjesta ovakvih zvjerstava proglasite federalnim ili državnim vlasništvima kako bi se slobodno mogli graditi spomenici žrtvama genocida a koji su i spomen na genocid, bez intervencija, negiranja i potiskivanja istine. Zaštićeni državni spomenici mogu biti podignuti na isti način kao što je Ured visokog predstavnika osnovao Memorijalni centar i mezarje u Potočarima u znak sjećanja na žrtve genocida u Srebrenici. Smatramo da je sada, kad se rušenje kuće u Pionirskoj čini neminovno, pravo vrijeme da se počne s takvim poduhvatom u Višegradu, Prijedoru, Foči i u drugim “mjestima boli” gdje se preživjelima ne dozvoljava da na ovaj nacin zale i odaju duznu postu u znak sjecanja na zrtve zlocina.
Zahvaljujemo Vam se na razmatranju našeg prijedloga.
Srdačno,
Sanja Seferović-Drnovšek, J.D., M.Ed., predsjednica Bosansko-američkog Instituta za istrazivanje genocida i obrazovanje (BAGI) i član Ilinois Komisije za holokaust i genocid
Prof. Emir Ramić, direktor Instituta za istraživanje genocida Kanada (IRGC);
Dr. Rasim Muratović, direktor Instituta za istraživanje zločina protiv čovječnosti i međunarodnog prava Univerziteta u Sarajevu;
Dr. Senadin Lavić, predsjednik Bošnjačke kulturne zajednice “Preporod”;
Ajla Delkić, izvršni direktor Savjetodavnog vijeća za Bosnu i Hercegovinu u Washingtonu;
Mirsad Duratović, predsjednik Udruženja logoraša “Prijedor ’92”;
Satko Mujagić, predsjednik Platforma Bosne i Hercegovine, krovna organizacija bosanskih udruženja i fondacija u Nizozemskoj.
(bosnjaci.net)
