Piše: Muharem Bazdulj
Govornici engleskog jezika uglavnom znaju za frazu “guilty pleasure”. Približan prevod fraze bio bi “grešno zadovoljstvo” i označava fenomen uživanja u nečemu za šta znate da je loše, bezvezno i negativno. Kad ljubitelj ozbiljne muzike uživa u najgorem turbo folku, to je grešno zadovoljstvo; kad neko ko je doktorirao na Joyceu ili Flaubertu, jedva čeka novog Dana Browna – to je grešno zadovoljstvo. Kad vegetarijanac i fanatik zdravog života jednom u pola godine smaže najprije pljeskavicu na kajmaku, a poslije toga i picu sa salamom, četiri vrste sira i majonezom – to je grešno zadovoljstvo.
Ima već godinu-dvije otkad su kolumne Seada Zubanovića na portalu Bošnjaci.net moje grešno zadovoljstvo. Preporučujem ih prijateljima, poznanicima i kolegama, ali uglavnom uzalud. Znate i sami kakva su vremena došla – sa toliko sadržaja svud unaokolo čovjeku je teško da baci pogled na nešto novo. Zato moram da priznam da me je nemalo obradovao skorašnji veliki uspjeh Seada Zubanovića i njegov meteorski uzlet u bošnjačku publicističku elitu. Morali ste već čuti za to. 24. novembra ove godine, u 19:00, u Gazi Husrev-begovoj biblioteci održana je promocija knjige Seada Zubanovića “Ko je bio Meša Selimović”. Promocija je prošla odlično, sala je bila prepuna, a u publici više od tri stotine gostiju “iz sfera književnosti, politike, umjetnosti, novinarstva, sporta, muzike, mnogih ljubitelja knjige i tematike koju promovirana knjiga obrađuje”, kako se kaže u jednom nadahnutom reporterskom zapisu. O knjizi je, uz autora, govorio njen recenzent Fatmir Alispahić. Zubanović je, po vlastitim riječima, želio “dovesti konkretno Mehmeda Selimovića Mešu ogoljenog pred bošnjački narod i argumentovano ga optužiti za prevaru i izdaju Bosne kao i saučesništvo u genocidu nad njenim pravovjernim stanovništvom”. Autor skromno misli da je u tome i uspio.
Da se razumijemo, Zubanovićevo neznanje je karikaturalno. On ne zna čak ni ime pisca kojim se bavi. Na više mjesta ga naziva Mehmedalija Mehmed Meša Selimović, pa čitalac ne zna misli li Zubanović da se Selimović prvo “odrekao” Mehmedalije, a zatim i Mehmeda ili ga je pomiješao ili fuzionisao sa Makom Dizdarom. Zubanović tvrdi da je romane “Derviš i smrt” i “Tvrđava” zapravo napisao Ivo Andrić, a da je Meša Selimović “unajmljen” da glumi da ih je on napisao jer su dalekovidi i na zavjeru uvijek spremni mastermajndovi viševjekovnog velikosrpskog hegemonističkog i genocidnog projekta mislili da im je korisnije da te knjige potpiše neko sa muslimanskim imenom i prezimenom. Kad bi čitalac dobronamjerno odlučio da ovo štivo ne čita kao ozbiljno naučno istraživanje kako to autor želi, nego kao neku vrstu satirične persiflaže opet bi cijela stvar imala problema s logikom. Pa zar tom zločinačkom kružoku ne bi u tom slučaju odgovaralo da na koricama takve knjige piše, brate, lijepo “Mehmed” (ili čak “Mehmedalija”) nego to neutralno “Meša”? No Zubanović se generalno ne zamara previše logikom. Vrijedi ovdje makar usputno pomenuti i jedan Zubanovićev tekst iz vremena prije nego je otkrio Selimovića. Radi se o članku “Srbijanski ženski front od Istanbula do Abu Dabija” u kojem on tvrdi da su najzaslužnije za uspjeh srpske vanjske politike zapravo mlade i privlačne Srpkinje koje gužvaju “bračne i vanbračne posteljine na krevetima do juče mrskih Turaka, a danas na isti način još srčanije boreći se za majčicu Srbiju protiv novih neprijatelja i ovaj put muslimana, ali Arapa, specijalno ovih iz Emirata”. Po Zubanoviću, srpska politika je svjesno svoje žene – od Milice Pivnički do Slavice Radić – gurala u naručje svjetskih bogataša i političara, a kako bi one uticale na svoje muževe i ljubavnike da oni budu prosrpski orijentisani. Nasuprot Srpkinjama, tvrdi Zubanović, “Bošnjanke nisu nikad prodavale čast za interes”. Upravo je čudesno koliko su svi naši nacionalizmi obilježeni mizoginijom i najgorim karakteristikama radikalnog patrijarhata. Nesrećni Zubanović nije ni svjestan da svojim insinuacijama o Milici Pivnički ili Slavici Radić samo varira isti stereotip koji koriste srpski šovinisti kad govore o Saneli Jenkins ili Arminki Helić. Istini za volju, ta vrsta “argumentacije” mnogo je češća kao usmena pijanska aluzija ili anonimna internetska kletva, ali, eto, Zubanović takve gadarije i grozote piše i potpisuje kao “autorske tekstove”.
Zubanovićeva knjiga sama po sebi ne bi ni bila dostojna ozbiljnijeg komentara kad ne bi predstavljala vrhunac odavno odomaćenog iživljavanja nad Selimovićevim djelom. Kad je onomad Senahid Halilović, okićen tada prestižnom titulom “oca normiranja bosanskog jezika”, prevodio “Derviš i smrt” na bosanski pa “propovijed” iz monologa Selimovićevog Ahmeda Nurudina pretvarao u “hutbu” pravdao je to nekakvom tobožnjom potrebom za autentičnošću. Pisac ima pravo da bude ili ne bude “autentičan” koliko on to želi. Svakom ko ima imalo sluha za jezik i književnost je jasno da je na početku tog istog monologa, sa frazom “Sinovi Ademovi”, Selimović sasvim dovoljno ukorijenio stilski registar svog derviša u islam. Književni Ahmed Nurudin nema potrebu da svakom svojom riječju dokazuje da je hodža. Zato je i logično da petnaest-dvadeset godina nakon što su univerzitetski profesori sa odsjeka za jezik i književnost piscima posthumno ispravljali romane da bi ih uskladili sa etno-religioznom identitetskom politikom dobijemo diletante koji tu tendenciju sprovode do paroksizma, uz pohvale i aplauze mnogobrojne publike i uglednika iz prvih redova.
(oslobodjenje.ba)