Tragična sudbina jednog istinskog revolucionara i humaniste
Piše: Saud Grabčanović
Uvod
“Revolucija jede svoju djecu”
To je izraz koji se pojavio još u doba velike Francuske buržoaske revolucije, a koji je korišten i u SSSR-u u doba Oktobarske revolucije i nakon nje u doba Staljinovih čistki, a nešto kasnije i kod nas u Titovoj Jugoslaviji. Abdulah Pjanić je bio jedan od onih velikih komunista i revolucionara koje je “pojela revolucija” za koju su se borili! Danas u našoj Bijeljini rijetko ko zna za ovog čovjeka, osim ponekog istarživača naše prošlosti. Abdulah je bio veliki vizionar, ubijeđeni marksista-lenjinista koji je čvrsto vjerovao u pobjedu svjetske “proleterske revolucije” i komunizma koji će cijelom svijetu donijeti mir, blagostanje, socijalnu pravdu i ljudske slobode, a na ”smetljište istorije” poslati imperijalizam i kapitalistički društveni system koji je predstavljao sinonim ratova, eksploatacije, nepravde i terora koji su u to vrijeme vladali u svijetu.
On se sa idejom komunizma vrlo rano susreo i srčano je prihvatio u vrijeme kad je bio mladi austrougarski vojnik na ruskom frontu u Prvom svjetskom ratu. Bio je i ostao zagovornik i pristalica te ideje do kraja života. U doba Kraljevine Jugoslavije on je bio jedan od vodećih komunista u Bijeljini i bijeljinskoj čaršiji. U to vrijeme je naš grad bio poznat kao “vrelo” komunističke ideologije i pozitivnih ideja, za razliku od današnjeg vremena kada se u našem gradu, nažalost, nalazi “leglo” retrogradnih ideologija klero-fašizma i mraka! Kada je počeo Drugi svjetski rat on se uključio u borbu za oslobođenje naše zemlje od nacizma i fašizma. Abdulah Pjanić je od početka rata učestvovao u NOB-u kao partisan, a u toku rata je obavljao mnoge visokopozicionirane partijske dužnosti. Abdulah Pjanić je bio vijećnik ZAVNOBIH-a i AVNOJ-a, učestvovao je u polaganju kamena temeljaca Titove Jugoslavije, kao i naše domovine Bosne i Hercegovine. Abdulah je bio prvi gradonačelnik grada Bijeljine u ratu kao i nakon oslobođenja, predsjednik Sreza Bijeljine …
Rezolucija IB-a iz 1948. godine je značila prekretnicu u njegovom životu. Optužen je 1951. godine da je IB-ovac, agent SSSR-a i ruski špijun. Njegovi drugovi su ga uhapsili i internirali na Goli otok bez dovoljno dokaza o njegovoj krivici. Nakon što je proglašen za IB-ovca i staljinistu, bio je izbrisan iz istorije, sve njegove dotadašnje zasluge su bile poništene, a on je vrlo brzo bio i potpuno zaboravljen. Ubrzo nakon dolaska na Goli otok on se razbolio-doživio je srčani udar. Liječen je u bolnicama u Bakru i u Sarajevu, gdje je umro krajem 1951. godine i bio sahranjen.
Abdulah Pjanić je, u svoje vrijeme, važio za uglednog građanina našega grada, koji je bio veoma poznat i priznat čovjek kod svih stanovnika grada Bijeljine, kao i okolnih sela. Svoj veliki autoritet i popularnost u širokim narodnim masama Pjanić je stekao svojim iznimno visokim moralnim i ljudskim vrijednostima, poštenjem, skromnošću i vrhunskim humanizmom. To je bio jedan veoma neobičan čovjek, tipični primjer socijaliste-utopiste, veliki sanjar, idealista, totalni ateista i ubijeđeni komunista. Razlikovao se od tadašnjih visokih partijskih funkcionera u načinu pristupa običnom čovjeku i spremnosti da mu pomogne u svakom trenutku. On nije imao neko visokoškolsko obrazovanje, naprotiv, bio je zanatlija – sajdžija koji je od obrazovanja imao samo zanatsku školu. Na drugoj strain, on se, zahvaljujući svom prirodnom talentu i stalnom čitanju različite literature, najviše marksističke, samoobrazovao i na taj se način mogao uključiti u sve segmente tadašnjeg društvenog života.
I na kraju da napomenem, Abdulah Pjanić je bio moj djed po majci, kojeg nikada nisam upoznao, jer sam se rodio godinu dana nakon njegove tragične smrti!
Abdulahova kratka uvodna biografija i porodično stablo Pjanića
Abdulah Pjanić je rođen 15.12.1895. godine u Bijeljini. Otac mu se zvao Smajo, a majka Behija. Osnovnu školu je završio u Bijeljini, a sajdžijski zanat kod svog oca Smaje, koji je bio sahačija (sajdžija) i koji je u Bijeljini imao svoju radnju. Abdulah je kao dijete bio jako bistar, ali njegov otac nije imao materijalnih mogućnosti niti ambicija da ga dalje školuje. Želja njegovog oca je bila da ga sin naslijedi u njegovom zanatu i preuzme porodičnu sajdžijsku radnju. Tako je mladi Abdulah, na očev nagovor, kod njega počeo učiti sajdžijski zanat. Nakon izučenog zanata Abdulah je u Janjica čaršiji u Bijeljini, u blizini džamije Mehmed-Vedžihi Paše, otvorio svoju vlastitu sajdžijsku radnju. U toj je radnji radio do kraja svog života, a u njoj su ga. poslije njegove iznenadne smrti 1951. godine, naslijedili njegovi sinovi. Po opisima njegovih savremenika. Abdulah je bio mali rastom i fizički slabašan čovjek, nosio je štucovane brkove “a la france” i obavezno crveni fes na glavi, koji je definitivno skinuo tek poslije rata. Pored fesa, Abdulah je bio prepoznatljiv i po okruglim naočalama koje je nosio. Po svojoj prirodi on je bio veoma miran, prijatan i ljubazan čovjek, koji je svoje sagovornike strpljivo slušao sa velikim uvažavanjem.
Sajdžijskim zanatom su se cijelog svog života bavila oba Abdulahova sina, koji su se ubrzo nakon očeve smrti odselili iz Bijeljine. Stariji Abdulahov sin Smajo najprije je živio i radio u Bosanskom Brodu kao sajdžija, a kasnije u Beogradu, gdje je na Crvenom krstu imao vlastitu sajdžijsku radnju. Mlađi sin Afan je živio u Orašju na Savi, gdje je takođe držao vlastitu sajdžijsku radnju. Smajo je imao troje djece, dvije kćerke i jednog sina, dok je Afan imao dvije kćerke. Smajin sin Svjetlan je učio sajdžijski zanat i trebalo je da naslijedi oca I nastavi porodičnu tradiciju, međutim prerano je umro. Svjetlan je bio jedini Abdulahov unuk od sinova i on je poslednji muški potomak Smajine (Abdulahove) grane Pjanića. Pošto Svjetlan nije imao potomaka, njegovom preranom smrću ova grana bijeljinskih Pjanića je potpuno izumrla po muškoj liniji.
(nastaviće se)