Kino u Bijeljini

Bijeljina je bila jedno od prvih mjesta u Bosni i Hercegovini koje je upoznalo bioskop. Nakon što je 27. jula 1897. otvoren bioskop u Sarajevu, u ljeto 1898. je Milan Grujić iz Bijeljine otputovao u Beč i tamo nabavio “laternu magiku“, bisokopski laterni aparat sa nekim kratkim filmovima. Prve pokusne filmske predstave Grujić je prikazivao u Dobrovoljnom vatrogasmnom društvu, čiji je bio zamjenik komandira. Zbog velikog interesa, Grujić je prvih dana morao po nekoliko puta prikazovati te filmove. Za Bijeljinu je to bio veliki uspjeh, jer je Banja Luka prvi bioskop upoznala 1899, a Mostar 1900. godine.

Prvi pravi bioskop u Bijeljini je osnovao mašinbravar Hajnrih Brajtvizer 1909. godine. Bioskop je bio smješten u velikoj društvenoj magazi koja je bila pozadi kuća Dautovića i Zejnilovića. Sjedišta su bile obične drvene klupe, a bioskop je mogao primiti oko 150 gledalaca. Prikazivani su filmovi koji su prije toga već bilo obišli Monarhiju, bili su dosta dotrajali pa bilo je dosta smetnji i prekida tokom predstave. Zbog nepodesnih prostorija, bioskop nije mogao raditi tokom  zime i za vrijeme hladnijih dana, ali se održao sve do Prvog svjetskog rata.

Od 1916. do 1918. bioskop je radio u sali hotela „Drina“ u vlasništvu Hansa Rihtera, a poslije rata, već 1919, u Staroj čaršiji, u hanu braće Muartbegovića, u prizemlju nedovršene zgrade u centru grada, otvoren je za to doba savremen bioskop „Edison“ u vlasništvu bijeljinskih Jevreja braće Semo, u čijoj je režiji najduže radio. Nešto kasnije, bioskop je preuzeo Kalinovski, a potom, iza 1930, Eugen Bili. Od 1937. do 1941. bioskop je bio u vlasništvu Franje Berdice, koji je nabavio nove i savremene kino-aparature, pa se Bijeljina tako upoznala sa zvučnim i kolor filmovima. Za vrijeme Drugog svjetskog rata bioskop je radio u režiji Kulturbunda u sali Sokolskog doma, a davao je samo filmove njemačke i talijanske produkcije. Početkom 1943. bioskop je prestao raditi.

Poslije Drugog svjetsjkog rata, u hanu Muratbegovića je 1946. ponovo je proradio bioskopo „Edison“, a 1961. izgrađena ja nova zgrada kina.

(Mustafa Grabčanović, Bijeljina i Bijeljinci, Bijeljina 2006, 270-272)

(historiografija.ba)