Vojnički i politički uspon Osman-paše Pazvanoglua
Sa završetkom austro-turskog rata 1787 – 1791.godine i Svištovskog mira, osmanska vojska se, prema odredbama tog mira, morala povući iz svih pograničnih područja prema Austriji. Povlačenjem osmanske vojske sa područja tada pograničnog grada Vidina, središnja vlada je u velikoj mjeri izgubila kontrolu nad tim gradom. U to vrijeme se u gradu i njegovoj okolini krio veliki broj odmetnika koje su osmanske vlasti tražile, poput Ajmana Ismaila Trosteniklioglua iz Ruse i Kučuk Hasana, vođe razbojnika krdžalija. Naredba sultana Selima III da povuče janjičare iz graničnih uporišta izazvala je veliku janičarsku pobunu u Beogradu, koja je bila neuspješna. Nakon sloma te pobune mnoge janjičarske vođe i janjičari su se sklonili u Vidin. Dana 8. maja 1792. godine Osman Pazvanoglu, koji se tek bio vratio u janjičarske redove, zajedno sa vidinskim i beogradskim janjičarima napao je topovima i pješadijom na vidinske tvrđave Kalat i Baba Vida, kao i na pašin Konak u gradu. Tvrđave je branila posada na čijem se čelu nalazio osmanski guverner Vidinskog pašaluka, beglerbeg Izet Ahmed-paša. Ovaj napad je bio nespješan, a učesnici ovog napada su bili savladani i uhapšeni. Nakon suđenja su pobunjenici bili osuđeni na zatvorske kazne. U decembru te godine svi su morali biti pomilovani, jer vlasti nisu mogle izvršiti ovu kaznu pošto su se pobunjenici uz pomoć pristalica oslobodili iz zatvora i ponovo ovladali gradom. Početkom 1793. godine Pazvanoglu je poslao pojačanje pobunjenim beogradskim janičarima, svoje vojnike iz Vidina i nekoliko stotina mobiliziranih seljaka iz Zaječara koji su krenuli u ofanzivu na Srbiju u Pomoravije i tada su zauzeli Požarevac. Nakon ovih prvih Osmanovih oružanih akcija i uspjeha uplašene sultanove vlasti su pribjegle lukavom planu pokušaja likvidacije za njih veoma opasnog Osmana Pazvanoglua.
U Vidin je 26. maja 1793. godine upućeno janjičarsko pojačanje iz Istanbula koje je imalo zadatak da izvrši atentat na Osmana i da ga tako ukloni. Međutim, on je u gradu imao veliku podršku janjičara i naroda, pa je pokušaj njegovog uklanjanja propao. Ubrzo nakon toga u Vidin je došao i drugi izaslanik Porte – Ibrahim sa nalogom za gonjenje i hapšenje Osmana. Međutim, lokalne vlasti u Vidinu su odbile da ga uhapse. Lokalne osmanske vlasti su se plašile velike pobune u gradu koju bi hapšenje tada već harizmatičnog Osmana moglo izazvati. Nakon neuspjeha izaslanika Porte da uhapsi odmetnutog Osmana, sultan Selim III je izdao novi farman kojim je sada naredio Osmanovo pogubljenje. Ali i ovaj je put sultanovo naređenje propalo, vlast u gradu je to odbila da izvrši, a iz grada je protjerala carskog izaslanika. Sultan Selim III je nakon toga postao svjestan svoje nemoći, pa je promijenio taktiku. Visoka Porta je u Vidin poslala svog novog izaslanika Kučuk Mustafa-agu, koji je trebao da pokuša pridobiti pobunjenika i koji je trebao da provjeri njegovu lojalnost sultanu. Ovaj je izaslanik javio sultanu da je Osman Pazvanoglu miran i bezopasan, pa je nakon toga sultan Selim III opozvao svoje ranije naređenje za Osmanovo pogubljenje. U međuvremenu se Osman pomirio sa nizom uglednih beogradskih janjičara koji su kasnije bili među njegovim bliskim saradnicima. Napori sultana i Porte da eliminišu Osmana Pazvanoglua tokom 1793. godine nisu uticali na njegove uobičajene poslovne aktivnosti, a zapisi o njegovim transakcijama s nekretninama u to vrijeme sačuvani su u Vidinskom arhivu. Istovremeno, Vidin postaje baza bivših beogradskih janjičara, na čelu sa Kara Hasanom, koji od tada udruženi sa Pazvanogluom i njegovim trupama vrše napade na Požarevac i Beograd, prisiljavajući osmanske vlasti da naoružavaju svo lokalno stanovništvo, uključujući i kršćane.
Već krajem 1793. godine naoružani Srbi kod sela Kolara učestvuju u borbi zajedno sa osmanskim terupama protiv janjičara koji su zauzeli Požarevac i krenuli prema Smederevu i dalje ka Beogradu. Ovu bitku su vidinski janjičari izgubili. Zbog opasnosti od daljih janjičarskih napada, 1797. godine po naređenju Porte formirana je tzv. „srpska narodna vojska“ na čelu sa Stankom Arambašićem, koja je krajem aprila 1797. godine brojala i preko 16.000 ljudi. Do kraja 1793. godine se sultanova vlast bila tako smanjila i ograničila u Srbiji da je Niš ostao posljednji grad u kojem je osmanska vlast imala sigurnu kontrolu. Zbog ovoga je Visoka Porta bila prinuđena da proglasi opštu amnestiju za pobunjenike u Rumeliji, fokusirajući se najviše na Osmana Pazvanoglua, koji je među njima postao najuticajniji i najpopularniji.
Vidin, kasarna koju je podigao Osman-paša Pazvanoglu
Pazvanogluovo konačno preuzimanje vlasti u Vidinu
Prema francuskom poslaniku u Vidinu Merijažu, Osman Pazvanoglu je 1794. godine konačno preuzeo vlast u gradu Vidinu i to na taj način što je sa hiljadu vojnika prodro u tvrđavu Kalat i prisilio komandanta Ali-pašu da ga imenuje zapovjednikom grada. Nakon ovoga se obračunao sa svim svojim protivnicima u lokalnim vlastima, koje je dijelom pobio a dijelom protjerao iz grada i zamijenio ih svojim rođacima. Od samog početka vladavine u Vidinu, Osman Pazvanoglu je aktivno sarađivao sa krdžalijima, opasnim razbojničkim bandama koje su djelovale u ostatku Rumelije. Krdžalije su imale dogovor sa Osmanom po kojem su se povlačile u Vidin kada se nisu mogle oduprijeti sultanovim trupama. Ti razbojnici su sa sobom u Vidin donosili i plijen koji su opljačkali u svojim akcijama. U Vidinu su se ovi razbojnici odmarali i vraćali snagu. Naravno taj „odmor“ u gradu nije bio besplatan. Osman Pazvanoglu je imao udio u njihovoj pljački, što je vremenom postala osnova njegovog poslovično ogromnog bogatstva. On je vlastitim sredstvima održavao svoju vojsku plaćenika koja je brojala nekoliko desetaka hiljada boraca, a tim sredstvima je finansirao i javne radove u gradu. Osman nije dozvoljavao krdžalijama da pljačkaju na njegovim posjedima i u tom slučaju ih je smatrao neprijateljima. Početkom 1794. godine 600 krdžalija, na čelu sa Kučuk Sulejmanom, nakon što su opljačkali Pleven i Loveč, ušli su u mjesto Berkovsko na Osmanovu teritoriju i pokušali da ga opljačkaju. Bandite su odmah napali Osmanovi janičari i tom prilikom su ubili oko 100 krdžalija.
(Nastaviće se)