Piše: Saud Grabčanović
5. Mihajlo Lukić (1886.–1961.) domobranski general NDH, rođen je u Virju u Podravini, otac mu je po profesiji bio profesor muzike. Nakon završene gimnazije u Bjelovaru završio je i školu za više kadete u Karlovcu. Potom je pohađao Vojnu akademiju u Beču koju je završio pred početak Prvog svjetskog rata. U ratu je učestvovao kao mladi oficir austrougarske vojske. Nakon raspada Austrougarske Monarhije, Lukić je postao oficir Vojske Kraljevine SHS (Jugoslavije), gdje je uspješno napredovao kroz vojnu hijerarhiju. Na početku Drugog svjetskog rata i napada Njemačke na našu zemlju, Lukić je bio zapovjednik Triglavskog alpskog odreda. Nakon sloma Kraljevine Jugoslavije on je dobrovoljno pristupio novoformiranoj vojsci marionetske NDH. Od aprila do juna 1941. godine, Lukić je bio zapovjednik Osječke divizije. Od jula do oktobra 1941. godine postaje zapovjednik Ličke brigade, čija se komanda nalazila u Bihaću. On je takođe služio i kao oficir za obuku u 2. italijanskoj armiji, a bio je i generalni inspektor pješadije. Mihajlo Lukić se proglasio Hrvatom pravoslavcem i bio je jedan od osnivača marionetske Hrvatske pravoslavne crkve. Lukić je, između ostalog, komandovao domobranima u bitkama na Neretvi i Sutjesci, u sadejstvu sa ustašama. Zbog velikih zasluga za izgradnju oružanih snaga NDH dobio je titulu Viteza, između ostalog odlikovan je „Hrvatskim trolistom 1.stupnja s hrastovim grančicama”. To odlikovanje dobili su samo Slavko Kvaternik, Jure Francetić, Rafael Boban i on.
Od kraja 1941. do aprila1943. godine bio je zapovjednik 3. domobranskog korpusa, koji je pretežno djelovao u južnom dijelu NDH. Godine 1942. on se otvoreno protivio odlukama Glavne komande i Pavelića da hrvatski vojnici odlaze u njemačke jedinice i na istočni front. On je tvrdio kako su njemački ekonomski interesi suprotni interesima nove hrvatske države. Zbog ovakvih stavova, a pod pritiskom Nijemaca, penzionisan je krajem 1943. godine. ( Sergej Županić: General Mihajlo Lukić, Večernji list, 4. travnja 2011., vojnapovijest.vecernji.hr, pristupljeno 27. studenog 2014.)
Mihajlo Lukić je bio uhapšen od strane OZNE 1946. godine. Procesuiran je i bio osuđen od strane Vrhovnog vojnog suda DFJ /FNRJ na deset godina zatvora. Odležao samo pet godina robije, jer je ubrzo bio pomilovan i pušten na slobodu. Nastavio je živjeti u Zagrebu kao slobodan čovjek i penzioner. Mihajlo Lukić je umro u Zagrebu 1961.godine.
6. Milan (Emil) Uzelac ( 1867-1954) general zrakoplovstva NDH, on je po nacionalnosti bio Srbin. Uzelac bio veoma zanimljiva ličnost, koja je bila na najvišim vojnim funkcijama čak u tri države. On je učestvovao kao aktivno vojno lice u oba svjetska rata, ali uvijek na poraženoj strani! Milan Uzelac je rođen u Mađarskoj 1867. godine u srpskoj porodici, a umro je u Petrinji u Hrvatskoj 1954. godine. Bio je školovani oficir austrougarske vojske, koji je zbog svoje posebne nadarenosti bio veoma cijenjen od strane komandanata vojske K&K Monarhije. Zbog njegovih modernih pogleda na ratovanje i prihvatanja tehničkih novotarija i inovacija, posebno ga je cijenio Feldmaršal austrougarske vojske Svetozar Borojević von Bojna – Srbin iz Kostajnice. Feldmaršal Borojević ga je u činu potpukovnika 1912. godine postavio za prvog komandanta austrougarske ratne avijacije koja je bila u povoju. Za vrijeme njegovog zapovijedanja, uoči i tokom Prvog svjetskog rata, austrougarska avijacija je narasla u ozbiljan i samostalan rod vojske. Njegove eskadrile ratovale su na istočnom (ruskom), talijanskom i balkanskom frontu. Posle Prvog svjetskog rata on se nastanio u Petrinji, u Hrvatskoj. Neposredno nakon tog rata Ministarstvo vojske i mornarice Kraljevine SHS povjerilo mu je reorganizaciju svoje vojne avijacije, pošto je važio za jednog od najvećih eksperata u Evropi na tom polju. (Vojna enciklopedija, Beograd, izdanje 1975. godine)
Pošto je uspješno obavio taj posao, zbog svoje starosti bio je penzionisan od novih vlasti 1923. godine. Međutim, i nakon penzionisanja on je i dalje ostao u jugoslavenskoj avio-industriji, i to sada kao dioničar i član upravnog odbora fabrike aviona “Ikarus” u Zemunu. Odmah po formiranju Nezavisne Države Hrvatske, u aprilu 1941. godine, prihvatio je ponudu ustaškog režima da u činu počasnog generala pomogne formiranju i organiziranju vojnog zrakoplovstva NDH koje je bilo u povoju. Pored toga što je on važio za velikog eksperta za vojnu avijaciju, ustašama je bilo potrebno da imaju jednog uglednog Srbina sa tako visokim činom, i to je u NDH korišteno u propagandne svrhe.Pošto je bio star otišao je iz aktivne službe iste te godine, ali je ostao uz Pavelića sve do kraja Drugog svjetskog rata. (Tko je tko u NDH Hrvatska 1941.–1945., Minerva, Zagreb, 1997., str. 409.-410.)
Uzelac je bio je uhapšen odmah nakon rata krajem 1945. godine. Na suđenju pred Vrhovnim vojnim sudom DFJ/FNRJ u Beogradu bio je osuđen na dugogodišnju kaznu zatvora. Međutim, on je proveo u zatvoru samo oko dvije godine. Nakon intervencije komunističkog vrha bio je pomilovan i pušten iz zatvora. General Uzelac je na slobodi nastavio primati penziju od novih vlasti sve do svoje smrti,1954. godine u Petrinji.
7. Jovan Iskrić (1884-1963)domobranski general NDH domobranski general NDH, bio je po nacionalnosti Srbin. Rođen je 1884. godine u Banatskom Karlovcu. On je učestvovao je u Prvom svjetskom ratu kao austrougarski oficir u bitkama u Srbiji. Tu je bio ranjen u pluća, ali se oporavio i vratio u jedinicu. Iskrić pripada ekskluzivnoj grupi od 115 oficira K&K Monarhije koji su odlikovani Krstom viteškog reda Marije Terezije. (Hofmann, Oskar von; Hubka, Gustav von. Der Militär-Maria-Theresien-Orden : die Auszeichnungen im Weltkrieg 1914 – 1918, Wien : Verl. “Militärwiss. Mitteilungen”, 1943. ) Sve do kraja Prvog svjetskog rata borio se je na italijanskom frontu na rijeci Soči, gdje je bio ranjavan i još nekoliko puta je završio u bolnici.
Poslije Prvog svjetskog rata i nakon propasti Austro-Ugarske stupio je u vojsku Kraljevine SHS-Jugoslavije. Jovan Iskrić je bio oficir u Kraljevini Jugoslaviji sve do sloma te države u aprilskom ratu 1941.godine. Ubrzo nakon uspostavljanja tzv. NDH on pristupa u njenu vojsku i postaje oficir Hrvatskih oružanih snaga. Bio je u intendantskoj službi, jer zbog posledica ranjavanja u Prvom svjetskom ratu nije bio za front. Čin generala hrvatske vojske dobio je 1944. godine. General Jovan Iskrić je umro u Zagrebu 1961. godine kao penzioner.
8. Lavoslav Milić (1890-1964) domobranski general NDH, bio je takođe Srbin. Rođen je u Karlovcu 1890. godine. Učestvovao je kao podoficir u Prvom svjetskom ratu u vojsci K&K Monarhije i bio je teže ranjen na Soškom frontu kao pripadnik 42. “vražije divizije“ K&K Monarhije. Nakon propasti Austro-Ugarske stupio je u vojsku Kraljevine SHS-Jugoslavije. Brzo je napredovao u vojnoj karijeri, pa je čin generala imao već u jugoslovenskoj vojsci. Bio je u intendantskoj službi, jer zbog posledica ranjavanja u Prvom svjetskom ratu nije bio za front. Odmah nakon sloma Kraljevine Jugoslavije pristupio je u novoformiranu hrvatsku vojsku. U NDH je odmah postao član Glavnog štaba domobrana zadužen za logistiku. Englezi su ga zarobili 1945. godine u Austriji i predali ga partizanima. Suđeno mu je pred Vrhovnim vojnim sudom DFJ/ FNRJ. Lavoslav Milić je bio suđen je na 20 godina robije, ali je odležao samo pet pošto je bio pomilovan. Umro je u Zagrebu kao penzioner 1964. godine. ( Dr. sc. Nikica Barić Dr. sc. Zdenko Radelić. Hrvatska partizanska i komunistička represija i zločini u Hrvatskoj 1944.-1946., Dokumenti, Zagreb, str. 417-422.)
9. Miroslav Opačić (1888-?) domobranski general NDH, rođen je na Kordunu u seljačkoj porodici. On je bio austrougarski oficir koji je završio tehničku vojnu akademiju u Mödlingu. Učestvovao je u Prvom svjetskom ratu kao austrougarski oficir. Nakon sloma Austro-Ugarske pristupio je vojsci Kraljevine Jugoslavije, gdje je dogurao do čina generala. Nakon sloma Kraljevine Jugoslavije pristupio je kao general novoformiranoj vojsci marionetske NDH. Od strane Ante Pavelića je 1941.godine postavljen za nadzornika tehničkih trupa kopnene vojske NDH. Od avgusta 1943. godine do penzionisanja u februaru 1944. godine bio je pročelnik Odjela za javne radove i nadzornik u Državnoj radnoj službi.O njegovoj posleratnoj sudbini ništa se ne zna, osim da je prešao u katoličanstvo. ( Nenad Vukadinović: „Srbi generali u NDH 1941-1945“)
10. Jovan Pribić (1885-?) domobranski general NDH , rođen je 1885.godine. Imao je čin generala u jugoslovenskoj vojsci, a u službu u vojsci marionetske NDH stupio je 1941. godine . Uz njegovo ime u enciklopediji: „Spisak generala i admirala Vojske Kraljevine Jugoslavije i NDH” stoji: „Odveden je u njemačko zarobljeništvo 1943. godine, posle rata nije nastavio službu”. Ostali podaci o njemu nisu poznati. ( Nenad Vukadinović: „Srbi generali u NDH 1941-1945“)
11. Miloš Ožegović (1886-1944) pješadijski brigadni general NDH. Podaci o njemu su oskudni. U „Spisku generala…” NDH stoji samo: „Miloš Ožegović (1886-1944), pješadijski brigadni general. Penzionisan 1942. godine”. Umro je u Zagrebu 1944. godine. (Nenad Vukadinović: „Srbi generali u NDH 1941-1945“)
(nastaviće se)