Piše: Jusuf Trbić
Miloševićev velikosrpski nacionalizam, koji je pokrenuo proces raspada Jugoslavije i jedini imao snagu da tu državu razbije, počivao je na ideologiji antijugoslovenstva i antikomunizma, što je bio prihvatljiv obrazac i za ostale nacionalne pokrete. Ali, revizija prošlosti otišla je mnogo dalje. Stvorena je nova slika istorije ovih prostora, i ta slika pokazuje neprekidni i neprekinuti niz sukoba, ratova, nerazumijevanja i mržnje, u čemu su Srbi obavezno bili nevine žrtve. Iz te istorije izbačeni su svi, pa i najmanji primjeri saradnje i zajedništva, a ideja čiste etničke države za sve Srbe dobila je oreol opravdanih nastojanja da se srpski narod konačno odbrani i zaštiti, nakon svih istorijskih nepravdi koje su mu drugi nanijeli. Srpska pravoslavna crkva svesrdno je podržala tu ideologiju, pretvarajući osvajački rat za teritorije u sveti rat za vjeru i nebeski srpski narod, što je unaprijed opravdalo sva zla, sve zločine i sve zločince.
Boj na Kosovu još traje
Crkva se potrudila da pomogne kreiranje onoga što su neki teoretičari nazvali “preovladavajući moralni ambijent”, to jest da stvori masovno ubjeđenje da se otimanjem tuđeg, zločinima i genocidom čini bogougodno djelo, jer to potvrđuje naknadno ispisana istorija, koja počinje Kosovskom bitkom. Ta bitka, koja nesmanjenim intenzitetom traje i danas, ne samo da je stvorila mit o žrtvi, koja ima sveto pravo na osvetu, već je postala središnja tačka nove ideologije i njenih sasvim prizemnih ciljeva. Od stvaranja nezavisne države u devetnaestom vijeku, srpski nacionalni pokret je, u stilu provincijalnih režima s manijom imperijalne veličine, inaugurisao ideju velike države za sve Srbe, što je centralno mjesto velikosrpske ideologije. Ta Velika Srbija ostvariće se širenjem na zapad, prije svega na teritoriji Bosne. Nikada nije pominjano pomjeranje na istok, a razlog je jednostavan : tamo su vazda neprijateljski nastrojeni Bugari, koji su suviše jaki u odnosu na bilo kakvu srpsku državu. Na jugu je Grčka, pa ni tamo nije uputno okretati glavu. Ostaje Bosna, koja se uvijek činila lakim zalogajem. Ekstremnom nacionalizmu je, što bi rekao Erich Fromm, svojstven model sado-mazohističkog ponašanja, pa je ubijanje bespomoćnih i nedužnih u čitavoj srpskoj mitologiji, od Njegoša do Dobrice Ćosića, slavljeno kao herojski čin prvoga reda, a snishodljivost prema autoritetima (Rusiji, na primjer) kao uzor mudrosti i snage.
Uz to, Bošnjaci su, zbog svoje brojnosti, bili osnovna prepreka na putu stvaranja Velike Srbije, pa su, kao i u Drugom svjetskom ratu, označeni kao glavna smetnja. Ako se pogleda popis stanovništva iz 1991. godine jasno je da bi na “srpskim etničkim teritorijama”, kako je to Milošević formulisao, bez etničkog čišćenja živjelo jedva 52 posto Srba, pa zbog toga Srbija nije bila zainteresovana ni za kakvo mirno rješenje. Fizička eliminacija Bošnjaka ( kasnije i Albanaca na Kosovu) bila je jedina racionalna opcija. Zbog toga je doslovno prepisan četnički program “Homogena Srbija”, koji je predviđao “čišćenje zemalja od nesrpskih elemenata” i uspostavljanje “etničkih granica srpskog naroda”, i to na takav način, da “ niko osim Srba neće ostati u srpskim zemljama”. Da bi se ponovo realizovao ovaj monstruozni plan, nije bila dovoljna ogromna vojna snaga i spremnost režima i poslušničkih medija, inteligencije, običnih patriota i crkve. Bila je neophodna potpuna, sveobuhvatna promjena čitavog kulturnog modela, čitavog sistema vrijednosti koji je njegovan pola vijeka, kako bi se mobilisao cio srpski narod da pruži podršku takvoj politici. Uz pomoć religije, ideološka mašinerija se okrenula dalekoj prošlosti, koja je odjednom nagrnula sa svih strana u oči i duše građana. Najnovije vijesti i medijske senzacije bile su vezane za nanovo skrojenu prošlost, iz koje su na svjetlo dana izašli kosovski junaci, hajduci, djeca koju su otimali janjičari, mučenici nabijeni na kolac, stradalnici naučeni da umiru, izabrani narod – stožer vaskolike svjetske istorije, narod – žrtva koji ima nebesko opravdanje da se osveti za sva zla koja su mu drugi nanijeli. Iz jama su vađene kosti srpskih žrtava, ali niko nije pominjao žrtve srpskih zločina, učestale su knjige o vječitom stradanju Srba “od klanja do oranja”, Srbi su proglašeni narodom najstarijim, mučeničkim narodom koji spašava svjetsku istoriju, a mošti kneza Lazara krenule su na putešestvije, da obilježe granice buduće srpske države i pojačaju mit o Kosovskom boju, za koji se ni do danas ne zna ni kad je tačno, ni kako je, ni da li se uopšte dogodio. Ali, to više nikoga nije zanimalo. Mošti kneza Lazara krenule su iz manastira Ravanica 1988. godine, u sklopu obilježavanja 600-godišnjice Kosovske bitke. Mediji su opširno izvještavali o svečanom dočeku kneževih moštiju svuda gdje su dolazile, a svuda je organizovano masovno prisustvo naroda. Sa svakog od tih skupova u etar i u glave Srba upućene su političke poruke : da su Srbi ugroženi, da oni, kao narod najstariji, imaju pravo na svoju državu za sve Srbe, da je, kao i obično, cijeli svijet protiv njih, ali će oni, uz Božiju pomoć, ponovo pobijediti, da se konačno treba riješiti njihovo pravo na (tuđe) teritorije, da se moraju ispraviti velike istorijske nepravde… Tako je Srpska pravoslavna crkva potvrdila svoj status najvažnije političke i nacionalne institucije Srba, a mrtvi su iz tame prošlosti počeli da uređuju zemaljske poslove savremenog srbijanskog režima.
Istaknuti ljudi Srpske crkve nisu se libili da otvoreno pozivaju na rat za istrebljenje Muslimana, pretvarajući taj rat u najvažnije vjersko pitanje. Išli su dotle da islam izjednačavaju s malignim oboljenjem, da bi opravdali sve prošle genocide nad Muslimanima, kao i onaj koji tek dolazi, jer svi oni vode jednom istom svetom cilju – stvaranju države za sve Srbe. Istovremeno, Crkva intenzivno radi na rehabilitaciji kvislinških pokreta iz Drugog svjetskog rata, jer to istovremeno znači i oprost za sve što će biti učinjeno u predstojećem ratnom pohodu, koji će se voditi na isti način. Jedan od najuticajnijih episkopa Atanasije otvoreno je pozivao na rat za stvaranje Velike Srbije : “ “Novo, dopunjeno Načertanije mora postaviti jasno i nedvosmisleno granice nove srpske države, mora odbraniti naš narod u drugim državama. Srbija, kao država, mora se obavezno formirati unutar svojih etničkih granica i niko nema pravo da pravi ustupke ili da izdaje nacionalne interese.”
Primjer Srpske pravoslavne crkve slijedili su bezbrojni patriotski udarnici velikosrpskog usmjerenja, od akademika i pisaca, do novinara, intelektualaca vazda spremnih na prolijevanje tuđe krvi, vođa fudbalskih navijača i običnih građana zaluđenih mogućnošću da slobodno i nekažnjeno čine sve ono što su željeli, a nisu se ranije usudili. U stvaranju neprijateljstva prema Muslimanima, uz crkvene ideologe, prednjačili su pisci poput Vuka Draškovića, novinari, intelektualci opšte prakse i profesori – orijentalisti, koji su imali zadatak da stvore negativne stereotipe, kako bi običnim ljudima jasno pokazali ko su njihovi vjekovni neprijatelji. Bosanski Muslimani izjednačeni su s Turcima i prikazani kao strano tijelo u Evropi, kao necivilizovani, krvožedni azijati uvijek žedni srpske krvi, kao poturice koje su izdale srpski rod, kao “genetski kvaran materijal” ( Biljana Plavšić). Dragoš Kalajić, tada vodeći srpski intelektualac, pisao je da oni “ne pripadaju evropskoj porodici naroda…Kada su na vlasti, lokalni Muslimani će pljačkati, ne pokazujući ni najmanje stid koji je karakterističan za Evropljane u sličnim situacijama…” Još dalje su otišli srbijanski naučnici, koji su muslimane predstavljali kao prijetnju Evropi i zapadnoj civilizaciji, jer , kako je pisao Miroljub Jeftić, oni ne razmiju “ ropstvo i jednakost na način civilizovanog čoveka, već na način kako to njihov Bog razumije.” Norman Cigar u knjizi “Genocid u Bosni” navodi : “ Kada, na primjer, beogradska muslimanska zajednica traži zemlju za groblje za svoje članove, Jeftić odgovara : “ Nakon zemlje za mrtve, sledeći korak je osvajanje zemlje za život. Oni će zatim tražiti džamiju, potpuno legitimno, ali onda, oko džamije, oni će želeti zemlju na koju će naseliti muslimane. Nakon toga, neće proći mnogo vremena pre nego što nemuslimani krenu odatle, na početku dobrovoljno, ali kasnije pod pritiskom…Ono što je planirano je : naseliti muslimane u tim oblastima, i onda povećanjem stope rađanja postepeno postići brojčanu nadmoć.”
Radovan Karadžić je tvrdio da su “svi sarajevski neboderi izgrađeni na srpskoj zemlji”, da je Sarajevo stari srpski grad, a 64 posto zemlje u čitavoj BiH pripada Srbima. U monografiji grada Bijeljine iz 1994. godine Muslimani se nazivaju “ostacima divljih azijatskih hordi” i njihov masovni odlazak znači konačno oslobađanje od tuđinskih elemenata.
( Nastaviće se)