Piše: Saud Grabčanović
Porodično stablo bijeljinskih Pjanića
Porodica Pjanića, iz koje potiče Abdulah, doselila se sredinom 19. vijeka u Bijeljinu iz Cazinske krajine, iz sela Pjanići, koje i danas postoji. Po zanimanju su bili zanatlije, kazandžije. Od ove porodice prvi se u Bijeljinu doselio Smajo Pjanić, koji se naselio na Pašinim baščama, u mahali Oručević, i dugo vremena nosio prezime Pjani. ( Mustafa Grabčanović – “Bijeljina i Bijeljinci” Tuzla 2006, str.157 ).
Po mojim istraživanjima, Abdulahov otac Smajo Pjanić je po profesiji bio sahačija – sajdžija, kako mi to danas govorimo. Nakon dolaska Smaje Pjane iz Cazina u Bijeljinu su se doselila i dva njegova brata koji su se bavili kazandžijskim zanatom. Potomci Smajine braće po muškoj liniji postoje i oni danas žive u Tuzli, dok je njegova grana izumrla. Smajo Pjano-Pjanić je bio oženjen Behijom Šabić iz Bijeljine, sa kojom je imao ukupno šestoro žive djece. Imao je tri sina i tri kćerke. Smajini sinovi su se zvali: Muhamed, Abdulah i Ibrahim. Najstariji Smajin sin bio je Muhamed. On je po profesiji bio grafički radnik. Zanat je izučio u Bijeljini u Vlastinoj štampariji. Poslije Drugog svjetskog rata do smrti je živio u Sarajevu, gdje je i sahranjen. Radio je kao radnik u štampariji “Oslobođenja”. Muhamed se ženio dva puta. Iz prvog braka imao je samo jednu kćerku Semiju. Druga žena mu se je zvala Zekira i bila je iz Bijeljine, sa njom nije imao djece. Abdulah je bio Smajin srednji sin. Po profesiji je bio sajdžija. Živio je i radio u Bijeljini, gdje je u Janjica čaršiji držao sajdžijsku radnju koju su naslijedili njegovi sinovi. Bio je oženjen Zejfom Sarajlić iz Koraja. Sa Zefom je imao sedmoro djece, dva sina i pet kćerki. (Njihova imena i generalije imate u nastavku ovog rada). Abdulah je umro u decembru 1951. godine u zatvorskoj bolnici u Sarajevu, gdje je i sahranjen. Najmlađi Smajin sin bio je Ibrahim. I on je po profesiji takođe bio sajdžija. Živio je i radio u mjestu Ub u Srbiji , gdje je dugo godina držao sajdžijsku radnju. Bio je oženjen Radom iz Uba i sa njom je imao tri kćerke (imena ne znam). Ibrahim je umro u Ubu, gdje je i sahranjen. Smajine kćerke (Muhamedove, Abdulahove i Ibrahimove sestre) zvale su se: Mejra, Hatidža i Fatima. Mejra je bila najstarija od kćerki. Ona je dugo godina živjela u Beogradu, gdje je bila udata za Zurapa koji je radio u štampariji lista “Duga”. Mejra je imala jednog sina – Aliju. Umrla je u Beogradu, a sahranjena je u Bijeljini. Hatidža je bila srednja Smajina kćerka. Ona je cijeli život provela u Bijeljini, gdje bila preudata za Muju Hasanovića-Arapa. Imala je dvoje djece iz pretohodnog braka, sina Faruka i kćerku Fahiru-Fajku. Hatidža je ubijena u svojoj kući u Bijeljini 1994. godine od strane četničkih zločinaca. Sahranjena je u Bijeljini. Treća Smajina kćerka Fatima bila je najmlađa. Ona je bila udata u Koraju za Muju Begića. Imala je petoro djece. Sav je život provela u Koraju, gdje je umrla i bila sahranjena prije poslednjeg rata.
Abdulahovo lično obrazovanje i prvi kontakti sa marksizmom
Abdulah Pjanić je bio željan znanja, pa je, pored zanata kojim se bavio, bio zainteresiran za medicinu, fiziku, hemiju, matematiku i ostale nauke, a imao je i dara za učenje stranih jezika. Brzo je naučio njemački jezik i pismo, te je taj jezik tečno govorio, čitao i pisao. Nešto kasnije u ruskom zarobljeništvu je naučio i ruski jezik, koji je dobro govorio. Pored ovih osobina Abdulah je imao i izvanredan urođeni govornički dar, pa je tako bio predodređen za dobrog komunističkog agitatora. Čitao je mnogo i to sve što mu dopadne ruku, te je tako nadogradio i proširio svoje znanje. Posjedovao je i veliku ličnu biblioteku u kojoj su preovlađivale knjige i brošure sa marksističkom tematikom. Još kao mladi zanatlija, početkom 20. vijeka Abdulah se prvi put susreo sa sindikalnim i strukovnim organizacijama radnika i zanatlija u BiH, kao i sa idejama socijaldemokratije i marksizma, koje su u to vrijeme na našim prostorima bile u povoju i koja su ga jako zainteresovale. Prva sindikalna organizacija u BiH je osnovana još daleke 1905. godine, a njena podružnica u Bijeljini je stvorena te iste godine. Nekoliko godina kasnije, 1909. Godine, osnovana je Socijaldemokratska stranka BiH (SDS). Njena službena ideologija je bio tzv. austromarksizam. Ideologija stranke temeljila se na socijaldemokratskim idejama poznatim u Evropi u to vrijeme, u prvom redu u Njemačkoj i Austro-Ugarskoj, a od južnoslavenskih zemalja u Srbiji. Glavni cilj stranke bilo je uvođenje socijalizma, koji bi se, prema njima, ostvario kroz političke slobode, ravnopravnost naroda, ostvarenje ekonomskog blagostanja radnika, preuzimanje vlasti kroz parlamentarnu borbu i rješavanje agrarnog pitanja u potpunu korist seljaka. Ona je zagovarala i veću autonomiju BiH u okviru K&K Monarhije. Abdulah Pjanić je još kao mladi zanatlija sa oduševljenjem prihvatio ovu ideologiju, te je u proljeće 1913. godine postao član Socijaldemokratske stranke (SDS-a) BiH. Tada je postao i član radničkih sindikata BiH i aktivno se uključio u radnički pokret toga vremena u K&K Monarhiji.
Vojni rok u vojsci K&K Monarhije i Prvi svjetski rat
U jesen 1915. godine Abdulah Pjanić je dobio poziv za regrutaciju u austrougarsku vojsku. Bilo je to u drugoj godini Prvog svjetskog rata, koji je bjesnio širom Evrope. Bijeljina je u to vrijeme pripadala Tuzlanskom okrugu.Vojni obveznici iz Bijeljine i Bijeljinskog kotara (okruga-sreza) su bili mobilisani i pripadali su Trećoj bošnjačkoj regimenti –domicil Tuzla, koja je bila locirana u kasarni u Budimpešti. Regimenta je osnovana 1894. godine u Tuzli. Imala je četiri bataljona (Baon),od kojih su 1, 2. i 4. bataljon odlazili u odredišni garnizonski grad Budimpeštu, dok je 3. bataljon ostajao u glavnom gradu svog okruga u Tuzli. S obzirom na to da je Prvi svjetski rat bio u punom zamahu, Abdulah Pjanić je početni vojni rok služio u Tuzli, gdje je obavio vojnu obuku i bio raspoređen u pješadiju. Abdulah je sa svojom jedinicom u aprilu 1916. godine bio upućen na ratište u Bukovini, na Istočnom frontu prema Rusiji. Početkom juna 1916. godine uslijedila je velika ofanziva i prodor Rusa pod komandom generala Brusilova u Luck i Bukovinu. Ovaj ruski prodor je ugrozio austrougarsku liniju odbrane i zaprijetio njezinim potpunim slomom, što su spriječili Nijemci koji su došli u pomoć Austrougarima. Prilikom početne ruske ofanzive austrougarska vojska je pretrpjela velike gubitke, veliki broj vojnika je bio ubijen i zarobljen, a među zarobljenima je bio i Abdulah Pjanić. Nakon zarobljavanja Abdulah je bio interniran u logor Tjumen u Rusiji, zajedno sa Osmom Handžićem, kasnije poznatim mujezinom džamije Mehmed Vedžihi paše u Bijeljini, u narodu zvane „ Janjica“ džamija. (Verlustliste Nr. 312. 1916-11-11)
(nastaviće se)