Smrt Kraljice Katarine, sahrana i njen grob
Pet dana nakon što je napisala svoju oporuku, dana 25. oktobra 1478. Godine, bosanska kraljica Katarina je preminula. Sahranjena je, kako je i zahtijevala svojom oporukom, u crkvi Santa Maria in Aracoeli u Rimu, u kojoj se i danas nalazi njen grob. Grob joj je bio postavljen pred glavnim oltarom crkve. Ovoj franjevačkoj crkvi kraljica Katarina je ostavila 200 dukata za svoj pogreb, svoj kraljevski plašt od pozlaćenog sukna i svileni oltarnik. Njezina nadgrobna ploča je bila ukrašena reljefnim kipom kraljice u prirodnoj veličini (1,78 metara) s krunom na glavi. Sa strane su urezani bosanski kraljevski grb i grbovi porodice Kosača, a ispod ploče je bio postavljen natpis bosančicom.U 16.vijeku franjevci su odlučili popraviti crkveni oltar, zbog čega su skinuli Katarininu nadgrobnu ploču i stavili je na obližnji stub gdje stoji i dan danas. Nije poznato šta se desilo sa Katarininim kostima, njihova lokacija nije poznata, na pitanje gdje su smješteni njeni posmrtni ostaci, franjevci u crkvi pokazuju na taj stub. Prilikom rekonstrukcije crkve sa Katarinine nadgrobne ploče je skinut natpis na bosančici, koji je zamijenjen latinskim. Natpis na latinskom ispod ploče prevod je prvobitnog natpisa, ali s velikom greškom, jer je prevodilac, rimski kaligraf Ivan Palatino 1545. godine dodao riječ “sorori” (sestra), pa je tako proglasio Katarinu sestrom Stjepana Vukčića Kosače, čija je bila kći. Posjetioci koji dolaze vidjeti grob kraljice Katarine, a takvih je danas najviše iz naše Bosne i Hercegovine, mogu primijetiti da je ploča izlizana, jer se više od stotinu godina nalazila na podu, po kojem su vjernici hodali. Prema riječima jednog od sveštenika, u ckrvi je 2018. godine održano vjersko vjenčanje između muškarca, porijeklom iz Turske, koji je uzeo katoličanstvo, sa nekom Poljakinjom. Tom je prilikom taj muškarac tvrdio franjevcima da je on potomak kraljice Katarine. Iako je svoje porijeklo sveštenicima dokazivao prstenom sa grbom Kotromanića, pošto je od franjevaca zahtjevao anonimnost, njegove navode je nemoguće provjeriti. Tako nam je do danas ostalo nepoznato da li su princeza Katarina i bosanski krunski princ Sigismund živjeći u Turskoj uopšte imali potomaka.
Ova velika katolička katedrala se nalazi u Rimu na najvišem vrhu brda zvanog Campidoglio, jednog od sedam rimskih brežuljaka, između impresivnog zdanja posvećenog prvom kralju ujedinjene Italije Vitoriju Emanuelu II i Pjace di Kampidoglio, trga koji je projektovo slavni Mikelanđelo Buenaroti Tu se nalazi crkva Santa Maria in Aracoeli (crkva svete Marije od nebeskog oltara) koja čuva grobnicu bosanske kraljice Katarine. Do jednog od ulaza u ovu crkvu, koja je službena crkva rimske gradske opštine, vode 124 stepenice koje su izgrađene 1348. godine u spomen na okončanje epidemije kuge ili da bi se obilježila najavljena sveta 1350. godina. S vrha stepenica, na kojima rado sjede Rimljani i turisti, pruža se divan pogled na Rim i kupolu bazilike sv. Petra u Vatikanu.
Uspomene na Kraljicu Katarinu Bosansku
Bosanska kraljica Katarina je umrla u tuđini, ali nikada nije ostala zaboravljena u svojoj domovini Bosni, a ostala je poznata i priznata i u cijeloj kršćanskoj Evropi. Mjesto njenog groba u jednoj od najpoznatijih crkava u Rimu, u službenoj crkvi rimske gradske opštine, i to pred glavnim oltarom, dokazuje nam da je osoba koja je u njemu zakopana uživala izuzetan ugled prije svoje smrti. Već od prve polovine 16. vijeka franjevački pisci uvrštavaju kraljicu Katarinu među svete osobe trećeg reda. U liturgijskoj knjizi „Martyrologium Franciscanum“ kraljica Katrina bosanska je upisana kao „blažena“. Uspomenu na našu pretposljednju kraljicu Katarinu u našoj zemlji još i danas čuvaju bosanske katolkinje u Kraljevoj Sutjesci, mjestu gdje su nekada stolovali bosanski kraljevi. Te žene po predanju i danas nose crne marame u znak žalosti za bosanskom kraljicom Katarinom. Nepobitna činjenica svakako je angažman i uticaj Katarine Kosače Kotromanić kao jedne od rijetkih žena koje su ostale zapamćene u srednjovjekovnoj istoriji bosanskog kraljevstva. Ona se zato i danas, kroz mnogobrojne pjesme, priče, legende, običaje i narodne predaje, poštuje kao naša narodna junakinja. Bila je to bez sumnje velika žena i patriotkinja koja je u jednom vrlo turbulentnom vremenu, bez obzira na svoju ličnu tragediju, smogla snage da se do kraja života bori i brine za svoju zemlju Bosnu i Hercegovinu.
Piše : Saud Grabčanović