Piše : Jusuf Trbić
Niko i ništa ne može podjeliti Bosnu kao što to može škola.
Kad u ratom poharanoj i ojađenoj državi imamo, praktično, tri školska sistema, tri škole za tri krvno zavađena etnička stada, kad se djeci sistematski i uporno, godinama, iz dana u dan, preparira mozak u skladu s nacionalističim ideologijama, to je najsigurnija garancija nastavka rata drugim sredstvima i buduće konačne podjele države. Jer, takva škola uči djecu od najranije dobi da mrze one druge i drugačije i ne priznaju sopstvenu domovinu ili ostale ljude i narode u njoj, uči ih da budu nedovršeni, pokorni ljudi, podanici tri jednoumlja, pripadnici plemena koji misle glavom svojih čobana, sluđeni članovi tri bezglasna hora koji šapatom pjevaju himnu sopstvenoj propasti. Takva škola fabrikuje đake koji ne moraju razlikovati veliko od malog slova, ali moraju znati ko je koga tlačio u prošlosti i ko kome treba da se osveti, ko je kriv za sve, čiji su zločini Božije, a čiji zločinačko djelo. Ne moraju poznavati savremene kompjuterske tehnologije koje danas oblikuju svijet, ne moraju čitati knjige velikih pisaca, ne moraju znati ništa od onoga što danas krasi duh čovječahnstva, ali moraju znati da je Bog njihove vjere i da je na strani njihovih vođa. Takva škola proizvodi stručnjake kojima je glavna kvalifikacija odanost ideologiji i vjeri sopstvenog krda. Za takve ovdje ima nade. Oni drugi, koji požele život dostojan čovjeka, nisu ovdje nikome potrebni. Pa odlaze u Evropu i svijet, da tamo nađu sebe.
Kod nas se otvaraju škole i fakulteti za one koji bi u svakom drugom sistemu bili beznadežni ponavljači. Na privatnim fakultetima trguje se diplomama svih vrsta, a mušterija uuvijek dobije ono što plati, jer je zlatno pravilo trgovine da je mušterija uvijek u pravu. Ne zna se više ni broj polupismenih političara i novokomponovanih biznismena s titulama magistara, profesora i doktora, s debelim obrazima i bez i jednog ozbiljnog naučnog rada, makar na pola stranice papira. Na internetu se može naći mnoštvo ponuda za lako i jeftino sticanje najviših titula, a maheri su od izrade seminarskih, diplomskih, magistarskih i doktorskih radova napravili unosan posao. Naručite šta vam treba, o cijeni ćemo se dogovoriti.
Svijet nam više nije ni do koljena. Pariz ima dva univerziteta, a Bijeljina pet. Fakulteti su nikli i po najzabačenijim vukojebinama, niko neće da zaostane, bez fabrika možemo, bez obradivih njiva možemo, ali bez titula nikako. I što smo školovaniji, sve smo nepismeniji. U našim školama vjeronauka je, nakon istorije, postala najvažniji predmet. Jer dijeli djecu od obdaništa do kraja srednje škole i ne dozvoljava im da nauče bilo šta o drugima i o mjestu religija u istoriji civilizacije, pa nije čudo da se javljaju groteskne ideje o izbacivanju darvinizma iz nastave i vraćanju u srednji vijek. Ali, nastava istorije je i dalje glavna poluga uzgajanja mržnje u dječijim glavama. U Bosni, teško ranjenoj etno-konfesionalnom podjelom, đaci uče tri odvojene istorije, identične sa vladajućim nacionalističkim ideologijama. Poznato je da hrvatska djeca u kantonima pod upravom HDZ-a uče iz udžbenika koji dolaze iz Hrvatske, a školski sistem u RS-u je u cjelini usklađen sa onim srbijanskim, pa se najavljuje čak i njihovo objedinjavanje. A kakva se istorija uči u školama u ovom entitetu, pokazuje primjer novog udžbenika istorije za devete razrede osnovne škole, koji je u upotrebi od početka ove školske godine. Kako je napisala Gordana Katana u Oslobođenju, “ resorni ministar Dane Malešević pojasnio je da se sa izradom novog udžbenika posegnulo radi balansa, odnosno uvođenja poglavlja vezanih za raspad SFR Jugopslavije, rat u BiH, te njen postdejtonski period…Iako je tvrdio da će autori udžbenika poštovati preporuke Vijeća Evrope iz 2005. godine, kojima je predviđeno da se protekla ratna zbivanja djeci interpretiraju tako da ne šire mržnju i ne stvaraju neprijateljstvo, sve što se učenicima nudi još je jedna srpska “istinita” verzija o tome kako je počeo rat na našem otoku”.
A o kakvom se udžbeniku radi, to autor Dragiša D. Vasić otkriva na samom početku, u uvodu knjige. U žiži su, kako on kaže, srpski narod i BiH. Radi se o novijoj istoriji srpskog naroda u Republici Srpskoj, Bosni i Hercegovini i na prostoru bivše Jugoslavije na kraju XX i početku XXI vijeka. Neupućeni čitalac odmah se zapita : zašto samo istorija srpskog naroda, kad su u entitetu RS i državi BiH, po entitetskom i državnom ustavu, tri naroda ravnopravna ( uz Ostale i građane)? Zbog čega nesrpska djeca moraju učiti isključivo istoriju Srba, a srpska djeca ne moraju istoriju ostalih? Ako je razlog to što su Srbi u RS-u u većini, hoće li to pravilo važiti i ako na sljedećem popisu, recimo, Bošnjaci budu ubjedljivo najbrojniji u državi? I zar to nije očiti primjer diskriminacije na rasnoj osnovi?
Ali, navikli smo već da za srpske političare u RS-u ne važe ni njihov sopstveni Ustav, ni evropska pravila, ni moral, ni običaji. Hoće tako, može im se.
U udžbeniku čitamo poglavlja : srpske i balkanske zemlje od 1878. do 1914. godine ( uz himnu “Bože pravde”), pa pobjede slavne srpske vojske u Prvom svjetskom ratu, izuzetna djelatnost episkopa Nikolaja Velimirovića, inače poznatog obožavaoca nacizma, koji je pisao hvalospjeve Hitleru i Dimitriju Ljotiću, a onda dolazi zanimljivi dio o Drugom svjetskom ratu. U tom ratu su, kaže mudri autor, Srbi imali dva antifašistička pokreta – četnički i partizanski, četnički se opredijelio za čekanje na pobjedu saveznika, što ga je koštalo poraza. Zločine su činili okupatori, koji su time kompromitovali Nedićevu kvislinšku vladu. Ni riječi o zločinima režima Milana Nedića, koji je gradio nacističku Srbiju i prvi u Evropi “riješio” jevrejsko pitanje”, o ideji Velike Srbije i četničkom programu “Homogena Srbija”, o četničkim pokoljima muslimana, ali i nepodobnih Srba, o saradnji četnika i ustaša međusobno i sa Nijemcima, o njihovom zajedničkom povlačenju na kraju rata, o učešću četnika u svim njemačkim ofanzivama protiv NOR-a…Ali, zato ne manjka osuda Titovog režima nakon rata, sa citatima korifeja velikosrpstva Milorada Ekmečića i Dobrice Ćosića. Autor citira Ekmečića : “ Maršal Tito snosi moralnu odgovornost za slom jugoslovenske zajednice, države koju je sam stvorio”. Treba li reći da je 1992. godine Tito bio mrtav ravno 12 godina?
Posebna priča je Republika Srpska.
Čitav dio ove knjige je redanje zvaničnih stavova velikosrpskih političkih krugova. Srbi su se samo branili, u Hrvatskoj je JNA “ pokušala da razdvoji sukobljene strane”, u Bosni je vođen “građanski rat”, čija je ključna ličnost Alija Izetbegović “pravnik, islamski teolog, predsjednik Predsjedništva BiH”. Evo karakterističnog citata : “ SDA i HDZ su radi izdvajanja BiH iz Jugoslavije pokušale da zaobiđu volju izabranih predstavnika srpskog naroda, pritom ne poštujući odredbe tada važećeg Ustava”. Autor udžbenika se, očigledno, nije potrudio ni da pročita Ustav Republike BiH, jer da je to učinio, vidio bi da u tom Ustavu nema naroda, postojali su samo građani, pa nikakva volja jednog naroda nije mogla biti “zaobiđena”. Ni riječi nema o Velikoj Srbiji, politici etničkog čišćenja po receptima prepisanim iz programa Dražinih četnika ( “Homogena Srbija”), o masovnim zločinima, progonima, koncentracionim logorima, rušenju džamija, opsadi Sarajeva, genocidu u Srebrenici i drugim bosanskim gradovima, o masovnim grobnicama, ali je zato tu, kao prilog, Deklaracija Skupštine bosanskih Srba o stvaranju RS-a. I optužbe protiv Haškog suda i opravdavanje zločina, kao da je sve prepisano iz Dodikovih govora : “ Nesrazmjerno veliki broj optuženih i osuđenih Srba u odnosu na ostale ratne strane dokazuje političke uticaje na haški sud. Na taj način opravdavani su razbijanje Jugoslavije i protivsrpska politika u ratovima koji su vođeni.”
Naravno, najinteresantniji dio ovog udženika je poglavlje pod naslovom “ Republika Srpska u Dejtonskoj Bosni i Hercegovini”. Tu djeca uče kako se Hrvati u FBiH bore s većinskim bošnjačkim narodom za ravnopravnost, kako se RS odlučno bori za očuvanje Dejtonskog sporazuma, a protiv bošnjačkih težnji za unitarizacijom BiH, pa su zato uspostvljene specijalne i paralelne veze sa Srbijom, jer se “intervencionizam međunarodne zajednice svodio uglavnom na podršku bošnjačkoj strani …” Autor udžbenika je, očito, ponavljajući političke stavove vladajućih struktura u RS-u napisao i kako se krši Dejtonski sporazum “ s ciljem centralizacije BiH”, i to (boldirano ( “uz političke i ekonomske pritiske na RS, pa i primjenu nasilja”. Tu su i napadi na Visokog predstavnika i njegove bonske ovlasti, kojima je mijenjan čak i Ustav, a svi koji su se tome suprotstavljali bili su strogo kažnjeni. “Koliko je sam udžbenik daleko od udžbenika, a koliko blizu potrebi jeftiniog politikantstva”, kaže Gordana Katana, “ svjedoči i dio koji se bavi stvaranjem “ iskrivljene slike o Srbima kao jedinim krivcima za rat i njegove strahote, a jasno je da oni to ne mogu biti, kad su, prema autoru udžbenika, za rat odgovorni SDA i HDZ. Oni su, kako piše, radili na izdvajanju BiH iz Jugoslavije, a tako su pokušali “zaobići volju izabranih predstavnika srpskog naroda”. U tome su im svesrdno, navodi se u udžbeniku, pomagali, kako strani mediji, tako i filmska produkcija Holivuda.”
Ni manje, ni više nego Holivud. A i “odluka o statusu Brčkog, koje je u ratu bilo u Srpskoj, bila je na štetu srpskog naroda”. Sve nepravda do nepravde prema nevinom srpskom narodu.
Ali, to nije smetalo vrijednim Srbima da ostvare mnoge radne pobjede, pa je sve ilustrovano slikama zgrada Vlade RS u Banjoj Luci, izgradnje autoputa “9. januar”, kao i Andrić-grada, tog najvećeg istorijskog falsifikata na Balkanu.
Šta da čovjek kaže na ovaj polupismeno sročeni politički pamflet, upakovan u ruho zvaničnog udžbenika istorije za završni razred osnovne škole? A šta tek reći na najavu spajanja školskih programa sa Srbijom u grupi nacionalnih predmeta? Hoće li nam djeca već uskoro učiti ( kao u Srbiji, recimo u trećem razredu Gimnazije, iz udžbenika Radoša Ljušića) da su Crnogorci neiskreni i “ da Srbiju vole po potrebi”, da su Albanci, zapravo, “šiptarski feudalci”, a Bošnjaci “poturčenjaci, gori od Osmanlija”?
Da li to obrazovni sistem u Srbiji i RS-u priprema nove generacije za povratak u srednji red i nove vjerske ratove, u slavu srpstva i dugo sanjane Velike Srbije, pravoslavne kolijevke u kojoj ima mjesta samo za Srbe, i to one podobne? I šta na sve to kažu bošnjački i bosanski političari, koji valjda i ne primijete da im najvažniji vozovi prolaze, dok se oni gube u brizi kako naći što udobnije sjedište za svoje napaćene zadnjice?