Piše: Jusuf Trbić
Još jedna bijeljinska srednja škola bila je stjecište mladih ljudi cijelog regiona – Poljoprivredna škola. Osnovana je sad već davne 1950. godine, tačnije – bila je premještena iz Tuzle u Bijeljinu, što je bilo logično, jer je Semberija poljoprivredni kraj, koji se graniči s Vojvodinom i Slavonijom, žitnicama tadašnje Jugoslavije. Bio je to, dakako, i odgovor na sve izraženije potrebe za razvojem poljoprivrede u još razrušenoj zemlji koja je, uz to, bila i u ekonomskoj blokadi zbog sukoba sa Staljinom. Kakvo je to bilo vrijeme pokazuje i ovaj podatak : iz Tuzle su, uz oskudni inventar, dovezene i četiri stare drvene barake, u kojima je počela nastava. Na samom početku, u jesen 1950. godine, škola je imala 96 učenika i šest profesora : Đoko Lazić, Dragutin Burić, Anton Đurković i Sidonija i Boris Braun. Direktor Mustafa Šarić došao je iz Tuzle. Slobodan Petrović navodi da je u ljetopisu škole zabilježeno : “ Nastava u školskoj 1950/51. godini počela je 12. septembra, pa se zakasnilo, jer je do tog vremena obavljana montaža drvenih baraka za smještaj škole i internata i preseljena je sva imovina iz Tuzle. Činjeni su veliki napori da se škola organizaciono sredi.”
Internat koji se ovdje pominje osnovan je kad i škola, i bio je smješten u istim barakama. Opština je školi dodijelila pet hektara zemljišta za ogledne parcele, a već sljedeće školske godine ispostavilo se da stare barake prokišnjavaju i da kroz prozore puše vjetar, što je često otežavalo i prekidalo nastavu. Na mukama je bio i novi direktor Petar Radošević, koji je tek stigao s fakulteta u Beogradu. Krovovi baraka su ipak nekako “zakrpljeni”, ali nije bilo para za sve, pa su u prozore utrpani slamni jastuci, da se zaustavi prodiranje hladnoće, dok ne bude mogućnosti za detaljnije radove. Školi je tada nedostajalo svega, pa i nastavnika, zbog čega su svi oni radili i u nastavi i u internatu. Uz to su morali nadoknaditi nedostatak udžbenika, nastavnih sredstava, programa za praktični rad, prostora i raznog pribora za slobodne aktivnosti… Ali, niko nije odustajao, i škola se brzo razvijala. Već nakon prve godine počele su rasprave o gradnji nove školske zgrade, jer je bilo jasno da je ovakva škola važna i za Bijeljinu, i za cijeli region. Donijeta je odluka da se gradi nova zgrada, na istom mjestu, na periferiji grada, a projekat je uradio arhitekta iz Beograda Ljubiša Dragić. Taj je projekat predviđao veliku, lijepu i funkcionalnu zgradu, kakvih je malo bilo u to vrijeme, ali se odmah vidjelo da će to biti skupo za siromašnu opštinu kakva je Bijeljina bila tada. Zato je Republika BiH u decembru 1954. godine odobrila kredit od sto miliona dinara, što je u ono vrijeme bila ogromna svota. I gradnja je mogla da počne.
A nova je zgrada podizana pune tri godine. U jesen 1957. godine nastava je počela u novoj, velikoj zgradi kojoj su se građani divili. Bile su tu učionice, kabineti, kancelarije i sav potreban prostor, sve novo, lijepo i uredno, a ukupan prostor je premašivao 6.400 kvadratnih metara. Posebno je bio impresivan ulazni hol, veliki, sa mozaikom na cijelom zidu, što do tada nije viđeno, i vodoskokom u sredini, što je bilo pravo čudo za ono vrijeme. Internat je ostao u staroj zgradi, koja je imala samo dva sprata, a sadašnji izgled je dobio 1962. godine, kad su dograđena još tri sprata, Od te godine Dom učenika, kako se internat zvao, bio je otvoren za učenike svih srednjih škola, kojih je na početku bilo 120. Narednih godina taj je broj dostizao i 200, pa i 300 učenika, i bio je dobra i sigurna kuća za đake iz cijelog regiona. Škola je vrlo brzo postala institucija za uzor, koja je, na početku milenijuma, imala skoro 900 učenika i nešto manje od stotinu zaposlenih, od kojih su većina bili nastavnici i vaspitači. Uz to, imala je 60 hektara vrlo kvalitetne zemlje, na kojoj se izvode ogledi i praktična nastava, a uz to i dvije velike farme i mnogo savremenih poljoprivrednih mašina, uključujući i traktore i kombajn za žetvu žitarica. Zapamćeni su i brojni profesori, među njima i Meho Hujdurović, Nada Simeunović, koja je dugo bila i direktor škole, Petar Radošević, Veselin Rašović, Simo Radovanović…Kroz učionice ove škole prošle su hiljade mladih, koji su dali nemjerljiv doprinos razvoju poljoprivrede u cijeloj bivšoj Jugoslaviji. Poljoprivredna i medicinska škola, kako se danas zove, školuje poljoprivredne tehničare svih smjerova, ali i medicinske tehničare i farmaceute, zanimanja koja su tražena na tržištu rada.
Jedna od velikih srednjih škola bila je i Ekonomska, kasnije Ekonomsko-ugostiteljska škola, koja je počela s radom 1960. godine. U prvo vrijeme bila je smještena u zgradi Gimnazije, a kasnije je za nju podignuta montažna zgrada pored kanala Dašnica, na lokaciji zvanoj Bašče. Kad je ukinuta Učiteljska škola uselila se u njenu zgradu. Imala je dosta učenika, i tada i danas, a školski ljetopis kaže da je u školskoj 1979/80. godini bilo 1.258 učenika i 30 profesora.
U ovom pregledu razvoja školstva u Bijeljini ne smijemo izostaviti jednu specifičnu školu, koja je dala poseban doprinos razvoju školstva, ali i opšte kulture. To je Muzička škola, koja je počela s radom 1953. godine, kao niža muzička škola, u kojoj je, za narednih šest godina, formirano šest kompletnih razreda. U početku se zvala samo Muzička škola, pa Osnovna muzička škola i Škola za osnovno muzičko obrazovanje, a danas je to Muzička škola “Stevan Stojanović Mokranjac”. Kroz njene učionice prošli su mnogi muzički talenti, a škola je i danas ustrajna i sigurna oaza kulture u opštoj poplavi površnosti, primitivizma i turbo-folk mentaliteta. Prvi direktor je bio Ilija Krsmanović, na tom mjestu je najduže bio poznati i cijenjeni pedagog Vladimir Kazandžić, od 1961. do 1979. godine, kad za direktora dolazi nekadašnji učenik ove škole Nedžad Isabegović, profesor violine. Te godine upisano je 179 učenika. Nedžad Isabegović je, na žalost, nakon torture, protjeran 1992. godine. Za direktora je tada postavljena izuzetna profesorica i muzički pedagog Desanka Trakilović, koja se izborila za otvaranje srednje muzičke škole, koja radi i danas.
Mnogi od učenika bijeljinske Muzičke škole napravili su karijere u drugim gradovima, a neki su se i vratili u Bijeljinu, da rade kao nastavnici u svojoj školi, među njima i Milena Kajmaković, Snežana Kazandžić. Nesima Dubravčević, Safija Bogdanić, a značajan je bio i pedagoški rad Mehe Hanušića.
Škola je počela rad s dva stara klavira, nekoliko očuvanih duvačkih instrumenata i jednim violončelom, a nastava se odvijala u samo dvije učionice. Kasnije su obezbijeđene dodatne prostorije, pa je škola već 1959. kompletirala muzičke smjerove, i od tada odgojila mnogo muzičkih talenata, po čemu je postala poznata i izvan granice bijeljinske opštine. Čini se da ovakva škola nikad nije bila potrebnija nego danas, kad je muzička kultura protjerana na margine javnog života, pa možemo samo da joj poželimo dug život i nastavak uspješnog rada.