Sve promjene jednog društva oslikavaju se na željeznici i upravo očuvanjem željezničkog nasljeđa čuvamo i dio sopstvene istorije, ukazuje muzejska savjetnica Tanja Lazić, koja je na naučnoj konferenciji u Beogradu, čiji su organizatori Društvo konzervator.
Na konferenciji sa međunarodnim učešćem, pod nazivom ,,Transport i prevoz robe kao kulturno nasljeđe“, Tanja Lazić je u radu pod nazivom ,,Sto godina željeznice u Semberiji ili pruga bez povratka“ prezentovala sve ono što se dešavalo sa našom željeznicom. O željeznici u Semberiji puno je pisano, ali ne u smislu da se neko ozbiljnije bavio time, pa su neke stvari, kao npr. zašto i kako je željeznica u Semberiji nastala, nisu do kraja razjašnjenje.
-Prelaskom Rumunije 1916. godine na stranu Antante, prekinuto je snabdijevanje unutrašnjosti Austrougarske monarhije žitaricama iz Rumunije, a kako su Posavina i Semberija oduvijek same sebe hranile i imale viškova, vlast je donijela hitnu odluku da se ovaj potencijal iskoristi. Kao rješenje efikasnog transporta nametnulo se postavljanje 17 km duge poljske pruge uskog kolosijeka širine 600 mm od Bijeljine do luke u Bosanskoj Rači, odakle se prevoz žitarica nastavlja uzvodno Savom do Broda, a odatle dalje željeznicom put sjevernih dijelova monarhije. U samom početku, jer zbog hitnosti nije bilo vremena da se dopreme lokomotive, željezničke vagone vukle su tovarne životinje, pojašnjava Tanja Lazić, te dodaje da se nova faza u razvoju željeznice dešava tokom 1917. godine, kada vlast zbog potrebe za većom količinom uglja u prvi plan stavlja povećanje eksploatacije uglja u rudniku Ugljevik i njegov prevoz preko Bijeljine do luke Bosanska Rača. U to ratno vrijeme produžena je pruga od Bijeljine prema Ugljeviku. Prugu su podizali i ratni zarobljenici, a pruga je bila uskog kolosijeka. Međutim, slom monarhije bio je sve bliži i aktivnosti oko pruge nisu tekle planiranim tempom, pa je, po svoj prilici, pruga tek 1918. godine stavljena u funkciju.
Poslije Prvog svjetskog rata, navodi Tanja Lazić, ,,Semberska pruga“ u Kraljevini Jugoslaviji biva rekonstruisana zamjenom kolosijeka sa onim širine 760 mm, a vozovi se osim za teretni, koriste i za putnički saobraćaj.
-Putnički saobraćaj ide do Bosanske Rače odakle se putnici prebacuju skelom preko Save u Sremsku Raču, te prugom normalnog kolosijeka do Šida i dalje na odredište. Za prenos uglja i drugog tovara preko Save koristila se žičara izgrađena 1927. godine, priča Tanja Lazić.
Tokom Drugog svjetskog rata svi pružni sistemi u Semberiji trpe ozbiljna razaranja, a po završetku rata most za drumski saobraćaj sagrađen 1934. godine na rijeci Savi se rekonstruoše u most za drumski i željeznički saobraćaj.
-Poslije Drugog svjetskog rata Bijeljina dobija prugu normalnog kolosijeka, a pruga se gradi između Bijeljine i Šida. Trasa se usmjerava preko mosta ,,Kraljice Marije“, a zbog nove trase koja zaobilazi Bosansku Raču, ovo naselje počinje da odumire, navodi Tanja Lazić, naglašavajući da pruga Bijeljina-Šid postaje ,,žila kucavica“ za taj dio Semberije i Srema sve do 90-ih godina prošlog vijeka.
Početkom rata u BiH pruga prestaje da se koristi jedan period, a 1996. godine ponovo se uspostavlja željeznički saobraćaj između Bijeljine i Šida, da bi 2005. godine, kao nerentabilna i tehnički zaostala, prestala funkcionisati.
Zanimljivo je da je pruga Bijeljina-Šid ostala i nakon uspostavljanja granice između država Srbije i BiH pod jurisdikcijom Jugoslovenske željeznice, odnosno, kasnije, Željeznice Srbije. Godine 2016. Vlada Srbije dala je saglasnost da se 18,467 km dionice pruge Šid-Bijeljina uknjiži na Željeznice Republike Srpske. Tim povodom Ministarstvo saobraćaja i veza Republike Srpske obećalo je revitalizaciju ovog željezničkog pravca koji je jedina željeznička veza Semberije sa svijetom.
– Da li ćemo iz Bijeljine ponovo putovati vozom ili će stogodišnja pruga biti ,,bez povratka“ pokazaće budućnost, kaže za Semberske novine Tanja Lazić.
(infobijeljina.com)