Piše: Saud Grabčanović
Stvaranje Bošnjačke pješadijske regimente u vojsci K&K Monarhije
Nakon okupacije BiH 1878. godine od strane Austro-Ugarske, i to nekoliko godina poslije, uvedena je opšta vojna obaveza za sve zdrave muškarce stare od 20 do 42. godine. Tačnije, to je bilo 1881. Godine, kada je donesen vojni zakon prema kojem su svi Bosanci bili dužni služiti austrougarsku vojsku. Bosanskohercegovačka vojska osnovana je Vojnim zakonom kojeg je proklamovao car i kralj Franjo Josip dana 4. novembra 1881. godine. Tim je zakonom proglašena opšta vojna obaveza (regrutacija) za sve umno i tjelesno sposobne muškarce u Bosni i Hercegovini koji navrše 20 godina starosti.Vojni je zakon naišao na širok otpor u zemlji, pa čak i oružanu pobunu, ali je ona vrlo brzo bila ugušena. Treba istaći i podatak da su nakon uvođenja Vojnog zakona na teritoriji BiH osnovane četiri okružne komande: u Sarajevu, Banjoj Luci, Tuzli i Mostaru. Već naredne, 1882. godine oformljene su prve četiri pješadijske čete. Od tada su mladići iz BiH morali služili u austrougarskoj vojsci i to u posebnoj vojnoj jedinici koja je bila poznata kao Bošnjačka regimenta. Bošnjačka regimenta je bila elitna jedinica u vojsci Austrougarske monarhije sa posebnim privilegijama. Jedinica je imala posebnu i vlastitu uniformu u odnosu na ostale uniforme korišćene u austrougarskoj vojsci tog vremena. Bošnjačke regimente su imale i posebne brojeve unutar austrougarske vojske. Na teritoriji Bosne i Hercegovine postepeno je formirano 12 streljačkih bataljona, između 1885. i 1892. godine, iz kojih su 1. januara 1894. godine nastale četiri pješadijske regimente i to: Prva bošnjačka regimenta, koja je bila sastavljena od regruta iz Sarajevskog okruga, a locirana je bila u kasarni u Beču, Druga bošnjačka regimenta, koja je bila sastavljena od regruta iz Banjalučkog okruga, a locirana je bila u kasarni u Gracu, Treća bošnjačka regimenta, koja je bila sastavljena od regruta iz Tuzlanskog okruga, a locirana je bila u kasarni u Budimpešti, i Četvrta bošnjačka regimenta, koja je bila sastavljena od regruta iz Mostarskog okruga, a locirana je bila u kasarni u Trstu. Svaka regimenta je imala 4 bataljona od kojih su 1, 2. i 4. odlazili u garnizonski grad, dok je 3. bataljon ostajao u glavnom gradu svog okruga. 1903. godine formiran je i jedan streljački bataljon, a nakon aneksije Bosne i Hercegovine 1908. godine osnovane su i druge jedinice i bataljoni. Početkom rata 1915. godine osnovana je 5-ta. a u toku rata još i 6., 7. i 8. regimenta. Bosanskohercegovačke vojne jedinice su bile u Prvom svjetskom ratu raspoređivane na frontovima širom Austrougarske monarhije. Neke od njih su učestvovale u ratnim operacijama u Srbiji, Crnoj Gori, Galiciji, Soči, Piavi, Karpatima i regionu Alpa.
(Nastaviće se)
