Kako su robinje postajale carice
Valide Turhan Hatidže sultan
Turhan Hatidže sultan (osmanski turski :تورخان سلطان) je rođena pod imenom Nađa u Ukrajini u mjestu Slobodskaja 1627. godine u kršćanskoj porodici. Umrla je u Istanbulu 4. avgusta 1683. godine. Njeno ime Turhan na staroturskom ima značenje: “plemenita, izabrana osoba”. Turhan je bila „Haseki sultan“, vjenčana žena osmanskog sultana Ibrahima zvanog „ludi“, koji je vladao od1640. do 1648. godine i Valide sultanija kao majka sultana Mehmeda IV (vladao od 1648. do 1687. godine). Turhan je postala poznata kao regent svog maloljetnog sina sultana Mehmeda IV. Turhan sultanija je jedna od najistaknutih ličnosti tokom ere poznate u osmanskoj istoriji kao „Sultanat žena“. Ona i njena svekrva, Kösem sultan, jedine su dvije žene u osmanskoj istoriji koje su se smatrale zvaničnim regenticama i imale su vrhovnu kontrolu nad Osmanskim carstvom. Turhan je na mjestu Valide sultan vladala pune 34 godine i po tome ona predstavlja Valide sa najdužim stažom u osmanskoj istoriji!
Turhan Hatidže sultan je kao Nađa zarobljena u jednom upadu u krimskih Tatara u njen rodni grad u Ukrajini, nakon čega je bila prodana u roblje. (Afyoncu; Uğur Demir, Erhan (2015). Turhan Hatice Sultan . Istanbul: Yeditepe Yayınevi. str. 27.) Kao poklon robinja krimskog kana bila je poslana u Istanbul u Topkapi Saraj. (Beaer, Marc David 2008. Počastvovani slavom islama: preobraćenje i osvajanje u osmanskoj Evropi.). Mlada Ukrajinka Nađa, koja je tada imala samo 12 godina, predata kao poklon od strane Kor Sulejman-paše Kosem sultaniji. (Thys-Şenocak 2006 , str. 17.) U sultanovom haremu ju je obučavala Atike sultan, kćerka sultana Ahmeda I , a njegovala je Kösem, koja ju je predstavila svom sinu, Ibrahimu. Turhan sultanija je imal jednog brata Junuz-agu koji je živio u Istanbulu, gdje je i umro 1689. godine. (Peirce 1993 , str. 236.). Nakon što je prošla haremsku obuku i mektebsku poduku, kršćanka Nađa je primila islam i dobila svoje novo ime Turhan. Vrlo brzo ju je na preporuku svoje majke zapazio retardirani sultan Ibrahim, koji se u nju zaljubio. Turhan mu je rodila četvero djece: Šehzade Mehmeda (sultan Mehmed IV) koji je rođen 2. januara 1642. godine, Fatma sultaniju (1642-1682), Bejhan sultaniju (1645-1700) i Atike sultaniju (1646-1688). Mehmedovo rođenje izazvalo je veliko veselje i unutar i izvan palate. (Peirce 1993 , str.102.) Iako je sultanu rodila njegovog prvog sina, on ju je, međutim, kasnije uglavnom ignorisao.( Peirce 1993 , str. 236. ). Njena dnevna plata kao“Haseki sultanije“ bila je 1000 aspri. (Peirce 1993 , str. 312.) Iako je to sporno, Turhan se smatra i majkom Ibrahimove najstarije kćeri, Gevherhan sultan (1641/42–1694).
Psihičko stanje retardiranog sultana Ibrahima se vremenom veoma pogoršalo, te je on postao nesnošljiv za svoju okolinu. Ludi sultan Ibrahim je više volio svog drugog manjeg sina kojeg je dobio u haremu sa nekom konkubinom. Turhan je zbog toga postala izuzetno ljubomorna i iskalila je svoj bijes na Ibrahimu, koji je pobjesnio i zgrabio Mehmeda iz majčinih ruku i bacio ga u bazen. Mehmed bi se udavio da ga sluga nije spasio. Mehmedu je nakon ovog incidenta ostao trajni ožiljak na čelu. (Thys-Şenocak 2006 , str. 25.) Ibrahimovo ludačko ponašanje i stalni napadi na dvorjane i vezire izazvali su zavjeru janjičara za svrgavanje nesposobnog sultana. Dana 8. avgusta 1648. Ibrahim je svrgnut s prijestolja, a nekoliko dana kasnije zadavljen. (Thys-Şenocak 2006 , str. 26.). Na prijestolje Osmanskog carstva postavljen je kao sultan njegov maloljetni sin Mehmed IV. Sa Mehmedovim dolaskom na osmansko prijestolje položaj Valide sultan (“majka vladajućeg sultana”) trebao je pripasti sultaniji Turhan. Međutim, Turhan je bila zaobiđena zbog svoje navodne mladosti i neiskustva.Umjesto toga, njena svekrva i sultanova nena, prethodna Valide sultanija Kösem Sultan, preotela joj je ovu visoku poziciju. Kösem sultan je bila Valide (majka) dvojice sultana i njihova regentica, te je zato smatrana podobnijom za mjesto sultanske regentice od Turhan. Međutim, ispostavilo se da je Turhan previše ambiciozna žena da bi bez borbe izgubila tako visoku poziciju. U njenoj borbi da postane Valide sultanija, Turhan su podržavali glavni crni evnuh u haremu i Veliki vezir, dok je Kösem podržavao janjičarski korpus. Iako se Kosemin položaj kao Valide sultanije smatrao najboljim za Portu, narod je negodovao zbog uticaja janjičara na vladu. (Peirce 1993 , str. 252.)
(Nastaviće se)