Piše: Jusuf Trbić
Bosanski Srbi su već u jesen 1991. godine počeli da formiraju svoje Srpske autonomne oblasti, kao sastavne dijelove tadašnje SR Jugoslavije, to jest Srbije, bez obzira na to koliko je njih tu bilo, u odnosu na druge. U Bijeljini je SAO formirana još 19. septembra, kao “neodvojivi dio SFRJ i sastavni dio federalne jedinice BiH, koja će se pripojiti Jugoslaviji”, kako piše u osnivačkom aktu. Odluku je, naravno, donijela samo jedna stranka – Karadžićev SDS. Zatim su formirane i ostale SAO, uključujući i Sarajevsko-birčansku, u koju ulazi cijelo Sarajevo, i u kojoj ni u jednoj opštini Srbi nisu bili u većini, dok je u SAO Sjeverna Bosna, sa sjedištem u Doboju, na cijeloj toj teritoriji, Srba bilo samo 20 posto, i ni u jednoj opštini, osim Teslića, nisu bili u većini. Već 24. oktobra 1991. godine formirana je Skupština srpskog naroda, koja je odmah donijela “Odluku o ostajanju srpskog naroda u zajedničkoj državi Jugoslaviji, zajedno sa Srbijom, Crnom Gorom, SAO Krajina, SAO Slavonija, Baranja i Zapadni Srem i drugima koji se za taj ostanak izjasne u cilju zaštite prava srpskog naroda.” Skupština je za 9.i 10. novembar raspisala plebiscit srpskog naroda o pridruživanju Srbiji, pri čemu niko nije pitao druge narode da li žele to isto. Na sjednici 21. novembra Skupština je verifikovala rezultate plebiscita. Skupština je pružila “punu podršku jugoslovenskoj armiji” i pozvala Srbe da se masovno odazovu na mobilizaciju. A zašto im je ta mobilizacija trebala – to smo vidjeli već u proljeće naredne, 1992. godine. Već 11. decembra Skupština srpskog naroda donijela je odluku da se formiraju srpske skupštine opština u svim opštinama u BiH, ma koliko Srba tu živi ( krizni štabovi su već bili formirani), a 21. novembra donijeta je odluka o proglašenju Srpske Republike BiH. Deklaraciju o proglašenju Skupština je donijela 9. januara 1992. godine, mjesec i dvadeset dana prije državnog referenduma o nezavisnosti BiH. Karadžić je tom prilikom izjavio da ” nema više jedinstvene BiH”.
Nakon toga proglašen je Ustav te “nove srpske države” i objavljen u Službenom glasniku srpskog naroda br. 3 od 16. marta 1992. godine. Već i letimičan pogled na tekst Ustava sve objašnjava. Već u prvom članu jasno se kaže čija je ta nova država ( u kojoj Srbi, u tom trenutku, nisu imali apsolutnu većinu, niti bilo kakvu saglasnost ostalih za ono što čine) : “Srpska Republika Bosna i Hercegovina je država srpskog naroda i građana koji u njoj žive.” U članu 2. to se pojašnjava : “Teritoriju Republike čine područja autonomnih oblasti, opština i drugih srpskih etničkih cjelina, uključujući i područja na kojima je nad srpskim narodom u Drugom svjetskom ratu izvršen zločin genocida.” Ova formulacija prenijeta je, skoro doslovno, iz četničkog programa “Homogena Srbija”, a nigdje se ne govori šta je s područjima na kojima su Srbi izvršili genocid nad drugima u tom istom Drugom svjetskom ratu. Član 3. je sasvim jasan akt secesije : “ Republika se nalazi u sastavu savezne države Jugoslavije.” To je dopunjeno članom 4. : “Republika može stupati u zajednice sa državnim tvorevinama drugih konstitutivnih naroda Bosne i Herceigovine.” Dakle, Karadžićevci su napravili svoju državu na tlu BiH, pripojili je Srbiji, i sad pozivaju i ostala dva naroda da učine to isto.
Politika laži
Sve je, dakle, bilo završeno davno prije državnog referenduma o nezavisnosti BiH. Srpski ideolozi su tvrdili da je tim referendumom preglasan jedan narod, pa su oni zbog toga krenuli u rat. Što je, dakako, neviđena laž. Jer, kako smo vidjeli, oni su se otcijepili od Bosne mjesecima prije toga, ne pitajući druge, često brojnije od sebe, da li i oni to žele. Uz to, u tadašnjem Ustavu R BiH nije bilo nikakvih konstitutivnih naroda, postojali su samo građani, a glasanje je bilo tajno, i niko nije mogao znati kojoj etničkoj skupini glasači pripadaju. Prema rezultatima glasanja jasno je da se i veliki broj Srba odlučio za nezavisnu BiH. Čak i ako se povjeruje da većina Srba nije glasala za nezavisnost, to u jednoj građanskoj državi, kakva je bila BiH, nema nikakvu važnost. Kao što znamo, u svakoj državi glasaju i odlučuju građani većinom glasova, i tome se nema šta dodati. Zato je i međunarodna zajednica, koja je sve kontrolisala, odmah priznala taj referendum, i Bosna je postala nezavisna država.
Milošević i Karadžić su državni referendum iskoristili kao tobožnje opravdanje za već završeno cijepanje Bosne, ali i za ono što će tek doći. Oni su proglasili svoju državnu tvorevinu, pripojili je Srbiji i pozvali i druge da učine to isto. Ali su i dalje imali problem : Srbi nisu bili apsolutna većina na cijelom prostoru te tobožnje države. Rješenje je, kako znamo, bilo isto ono koje su primijenili četnici u Drugom svjetskom ratu – genocid, to jest etničko čišćenje. Pokazali su to sasvim jasno zločini nad civilima u Bijeljini početkom aprila 1992. godine, a zatim i u Zvorniku, Bratuncu, Vlasenici, Srebrenici i Brčkom. Namjere su ogoljene do kraja na sjednici Skupštine 12. maja 1992. godine, kad je usvojen dokument o najvažnijim strateškim ciljevima srpskog naroda. Ti ciljevi su bili :
“ 1. Državno razgraničenje od druge dve nacionalne zajednice,
- Uspostavljanje koridora između Semberije i Krajine,
- Uspostavljanje koridora u dolini reke Drine, odnosno eliminisanje Drine kao granice između srpskih država,
- Uspostavljanje granica na rekama Uni i Neretvi,
- Podela grada Sarajeva na srpski i muslimanski deo i uspostavljanje u svakom od delova efektivne državne vlasti,
- Izlaz Republike Srpske na more.”
Ovo je sasvim jasan ratni plan etničkog čišćenja, ali i dokaz da rat nije izbio zbog nekakve izmišljene vjekovne međuetničke mržnje, već je programiran vrlo racionalno i brižljivo, kao temelj širenja na zapad i konačnog stvaranja Velike Srbije. Bilo je to toliko očigledno, da je general Mladić, nakon što je Momčilo Krajišnik pročitao pred poslanicima dokument o šest strateških ciljeva, izašao za govornicu i rekao : “ … ja ne znam kako će gospodin Krajišnik i gospodin Karadžić objasniti svijetu. To je, ljudi, genocid.”
Ali, uskoro je i on prihvatio plan genocida i počeo ga sprovoditi.
(nastaviće se)