Piše: Saud Grabčanović
Elez-agina vojna karijera, život u Siriji i spajanje porodice, odlikovanje i smrt
Elez-aga Dervišević se nakon ovog rata priključio vojsci Sirije, te je za svog života u toj zemlji napravio zavidnu vojnu karijeru.Vrhovni zapovjednik sirijske vojske i oružanih snaga Hosni Al-Zaem pozvao je Elez-agu 1949. godine da stupi u njegovu armiju. Pri stupanju u sirijsku vojsku on je dobio čin poručnika, dok je na kraju svoje karijere, kad je bio penzionisan, nosio čin majora. Tada je dobio sirijsku ličnu kartu „Seddouhi“ u kojoj je stajalo da radi u „Ministarstvom nacionalne obrane sa činom poručnika“. On je tada živio u predgrađu Damaska Qara i Al-Dameer. Nakon kratkog vremena Elez-aga je direktno dobio sirijsko državljanstvo i 1950. godine je služio u inženjerijskom puku. Godine 1950. učestvovao je sa svojom vojnom jedinicom u puču koji je predvodio pukovnik Adib Al-Šišahali. Nakon ovog puča koji je uspio, Elez-aga Dervišević (Elias Darwish) je ojačao svoj položaj u sirijskoj vojsci i dobio je čin prvog poručnika. Da napomenem, u tadašnjoj Siriji i arapskom svijetu on je bio poznat po arapskoj varijanti svog imena i prezimena koju je koristio:“Elias Darwish“. U kasnijim arapskim i sirijskim ratovima protiv Izraela Elez-aga nije više direktno učestvovao, jer je bio prestar za tako nešto. U to vrijeme je Elez-aga preduzeo sve moguće korake da u Siriju dovede svoju porodicu koja je ostala u Bijeljini. Bjekstvo Elez-agine kćerke Selme preko granice u Italiju 1947. godine, prema riječima Amira Fidahića, predstavljalo je tada prvorazrednu senzaciju u Bijeljini. U strahu od represalija komunističkih vlasti koje su neminovno slijedile, Elez-agina supruga Fatima je sa troje preostale djece odmah napustila Bijeljinu i preselila se kod svojih roditelja u Zvornik. Tu su nastavili dalje živjeti, a djeca su se školovala. Svo to vrijeme Fatima je održavala kontakte sa svojim suprugom Elez-agom i kćerkom Selmom u Damasku i čekala povoljnu priliku da im se pridruži. Ta prilika joj se ukazala tek krajem pedesetih godina prošlog vijeka, kada je Fatima zajedno sa mlađom kćerkom Nesimom 1958. godine zauvijek napustila Jugoslaviju i odselila se kod muža u Siriju, gdje su nastavili zajednički život. Ni jedan od njegovih sinova tom prilikom se nije htio pridružiti majci i sestri. Stariji sin Mehmedalija nikada nije ni pomišljao da ide u Siriju. On je imao druge planove, pa je otišao na privremni rad u Njemačku. Mlađi Elez-agin sin Ahmet imao je dugačije razmišljanje od svog brata, pa se 1965. godine i on odselio u Siriju, gdje se ponovo sastao sa svojim roditeljima i sestrama. Porodica Elez-age Derviševića je napokon bila ponovo zajedno, izuzev ćudljivog Mehmedalije. U doba puča koji je izvela sirijska Baath stranka i dolaska na vlast Hefeza al-Asada, za zasluge u tom puču Asad je dekretom od 7.1.1968. godine dodijelio Elez-agi (Elias Darwish) čin kapetana. Godine 1972. Elez-aga je unaprijeđen u čin majora. Demobilisan je i penzinisan 1975. godine, a zadržao je čin majora u rezervi. Elez-aga je jedan od najzaslužnijih ljudi za stvaranje i organizaciju moderne sirijske vojske. Pošto je prilikom stupanja u sirijsku vojsku bio previše star, bio je preraspoređen u intendantsku jedinicu. Obavljao je zadatake po kojima je bio vojni inspektor koji se bavi organizacijom i snabdjevanjem sirijske vojske, logistikom. Pod njegovom komandom je u okolini Damaska izgrađena velika kasarna-vojna baza sirijske vojske. Tog perioda iz Elez-aginog života danas se dobro sjeća njegov unuk, Elez junior koji o tom vremenu priča : „Kad sam bio mali, deda Elez me je vodio sa sobom na ture po Siriji na kojima je pregledao vojne fabrike ili bolnice, malo prije penzije. Sa sobom je uvijek imao i pratnju“. O političkim stavovima i ubjeđenjima svog djeda Elez junior nam je rekao i ovo: „Politički, moj djed nije bio ustaša nego pristalica HSS-a. On je bio veliki germanofil i čitao je samo njemačke novine. Sjećam se „Šterna“ i sličnih… Nije bio vjernik, dok moja baka jeste“. Godine 1985. Elez-aga je bio pozvan u Austriju da prisustvuje proslavi godišnjice bitke na Soškom frontu. Tom prilikom mu je tadašnji predsjednik Austrije Kurt Waldheim uručio najviše austrijsko odlikovanje, kao poslednjem živom podoficiru vojske K&K monarhije koji je učestvovao u bitkama na Soškom frontu. Elez-aga Dervišević je umro 1991. godine u Damasku gdje je i sahranjen. Njegova dženaza u Damasku je izvršena uz visoke vojne počasti kakve se odaju samo najvećim i najzaslužnijim Sirijcima.
(Nastaviće se)