Piše: Saud Grabčanović

Formiranje porodice i djeca Abdulaha Pjanića

Nekoliko mjeseci prije “Obznane”, u jesen 1920. Godine, Abdulah se  oženio  Zejfom Sarajlić iz Koraja, rođenom 1900. godine. Abdulah je u braku sa suprugom Zejfom imao ukupno sedmoro djece, pet kćerki i dva sina, svoje prvo dijete, kćerku Behiju, dobio je 3.11.1921.godine. Nakon toga je 21.03.1924.godine dobio drugu kćerku Fikretu (moju majku), 22.04.1928.  dobio je treću kćerku Mensuru, 26.05.1930.godine prvog sina Smaju, 8.09.1933. godine drugog sina Afana, 7.08. 1936. godine dobio je četvrtu kćerku Sahibu i 25.12.1937. godine dobio je i petu kćerku Ganibu, svoje najmlađe dijete.

 

Revolucionarni rad Abdulaha Pjanića u ilegali, atentat na Draškovića

Nakon objavljivanja “Obznane” došlo je hapšenja istaknutih komunističkih vođa u Kraljevini Jugoslaviji toga vremena, kao i do zatvaranja svih radničkih domova i mjesta okupljanja komunista.Kako sam već rekao, tada je i u Bijeljini bio zatvoren radnički dom, a Abdulah Pjanić bio nakratko uhapšen. Pošto je grupa uglednih građana Bijeljine, Srba, urgirala kod ministra unutrašnjih poslova u Beogradu, a policija nije protiv njega pronašla nikakvih dokaza, Abdulah Pjanić je ubrzo bio pušen na slobodu, pod uslovom da obeća da se više neće baviti politikom i da će se maniti “ćorava posla”. Abdulah je pred policijskim isljednicima to prihvatio. U praksi je ta njegova izjava značila da će dići ruke od “komunističke subverzivne djelatnosti protiv kralja i države”, kako se  to tada govorilo. Službenici policije su povjerovali u ovo njegovo obećanje, pošto su ga, kao malog zanatliju, smatrale nedovoljno pismenim i stoga manje opasnim. Abdulah se,  nakon puštanja na slobodu, povukao u duboku ilegalu i postao je  “neprimjetan” za provokatore i policijske doušnike koji su ga i dalje pratili u stopu.

Oko pola godine nakon “Obznane”, 21. jula 1921. godine u Delnicama je u atentatu ubijen ministar unutarnjih dela Kraljevine SHS Milorad Drašković, koji je bio idejni tvorac Obznane.Taj  atentat je izvela  .”Crvena pravda”, čiju su kičmu činili komunisti iz Bijeljine i Semberije, na čelu sa Rodoljubom Čolakovićem, Dimitrijem Lopandićem  i Alijom Alijagićem kao atentatorom. Svi bijeljinski članovi “Crvene pravde” su bili Abdulahovi prijatelji, saborci i učenici! Nakon atentata su svi bili uhapšeni. Alijagić je bio osuđen na smrt i obješen, a Čolaković, Lopandić i ostali akteri i učesnici u atentatu bili su osuđeni na višegodišnju robiju.

Nakon atentata se  u Bijeljini posebno pojačala represija nad registrovanim komunistima i njihovim pristalicama, među kojima je bio i Abdulah. Nastao je period teških progona komunista u našem gradu i okolini, koji je trajao desetak godina. Politički rad komunista, kao i rad radničkih organizacija i sindikata, osim državnog,  bio je potpuno zamro. Svi  koji su bili simpatizeri KPJ i njeni članovi povukli su se u duboku ilegalu i konspiraciju. Komunistima je prijetila opasnost da, ako budu uhapšeni, da budu internirani u logor u Višegradu koji je tada otvoren. Abdulah Pjanić, koji je bio veliki prijatelj i nerazdvojni drug sa glavnooptuženim za terorizam Rodoljubom Čolakovićem i Alijom Alijagićem, koji je bio atentator, povukao se  iz bezbjednosnih razloga sa javne scene. Međutim, on je u tom vremenu progona  praktično živio dvostruki život. Na jednoj strani bio je porodičan čovjek, brižni otac sa mnogo djece, mirni građanin, mali zanatlija – sajdžija koji je radio u svojoj radnji u Janjica čaršiji u Bijeljini i svojim radom prehranjivao sebe i svoju porodicu, i tobožnji vjernik, koji je redovno posjećivao džamiju u blizini svoje radnje. Na drugoj strain, on je bio kripto-komunista koji je aktivno učestvovao u sindikalnom pokretu dozvoljenom u ta vremena u SRSJ, koji je kasnije promjenio ime u URSSJ. Taj novi sindikat je predstavljao jedinu mogućnost da pod njegovim okriljem, u tajnosti, kripto-komunisti u našem gradu, među kojima je bio i Abdulah, nesmetano nastave svoj rad i djelovanje. Ovaj novi sindikat je počeo sa djelovanjem u Radničkom domu u Bijeljini početkom 1923. Godine, a Abdulah se  među prvima u njega učlanio. Abdulah Pjanić je vrlo brzo bio izabran u glavni sindikalni odbor, te je tako postao jedan od glavnih lidera URSSJ-a u našem gradu, i to sve do njegove zabrane 1940. godine. U periodu “stroge konspiracije”, kako to komunisti vole reći, Abdulah je u svojoj radnji u Janjica čaršiji okupljao napredne zanatlije i trgovce, svoje komšije, kojima je držao predavanja iz marksizma-lenjinizma. Na taj način on ih je,  prosovjetskom propagandom, ubjeđivao da prihvate tada veoma popularne i napredne komunističke ideje. Prema njegovim savrenenicima, on je u tome bio veoma uspješan. ( Svjedočili autoru: Husejn Cerjaković, Šemsija Dizdarević i Asim Joldić)

Da bi čitaoci razumjeli šta je to bio URSSJ i o kakvoj je organizaciji bila riječ, ukratko ću se osvrnuti na nastanak i rad ovog sindikata. Nakon „Obznane“ i zabrane KPJ i svih komunističkih sindikata, centrumaški i reformistički socijalisti su 1922. godine, uz dozvolu kralja Aleksandra, osnovali novi “Savez radničkih sindikata Jugoslavije“ (SRSJ). Nešto ranije, revolucionarno orijentisano jezgro dvanaest strukovnih sindikata, ranije povezanih sa CRSVJ, osnovalo je, 27. decembra 1921. Godine  „Međusavezni sindikalni odbor“, koji je 1923. godine  promijenio naziv u „Nezavisni sindikati Jugoslavije“ (NSJ). Rad NSJ je zabranjen uvođenjem Šestojanuarske diktature 1929. godine. Sindikati unutar SRSJ-a su na Kongresu ujedinjenja, od 10. do 12. oktobra 1925. godine, osnovali Ujedinjeni radnički sindikalni savez Jugoslavije, URSSJ. Uvođenjem Šestojanuarske diktature, rad URSSJ-a bio je nakratko prekinut, ali mu je uskoro dopušten, za razliku od ostalih sindikata. Zbog reformističkih tendencija, komunisti su pozivali radnike da se ne učlanjuju u URSSJ, ali je ta politika do 1934. godine ocijenjena pogrešnom i napuštena. S vremenom su komunisti sve više zadobijali uticaj unutar URSSJ-a. Na Četvrtom kongresu URSSJ, aprila 1938. godine, postignuto je organizaciono jedinstvo sindikalnog pokreta. Pošto je rad URSSJ-a bio sve više komunistički orijentisan, Vlada Cvetković-Maček je 28. decembra 1940. godine zabranila njegov rad. URSSJ je u tom trenutku brojao preko 100.000 članova.

Udarac koji su policijske vlasti nakon “Obznane” zadale komunističkoj organizaciji u Bijeljini izbacio је, doduše, iz stroja njene prve nosioce, ali је doprinio, sa svoje strane, aktivnijem odnosu dotadašnjih simpatizera, koji ćе ubrzo sa više odlučnosti i elana pokušati da svoje simpatije prema revolucionarnom pokretu potvrde i djelom. Ovo se, kako smo već rekli, prije svega odnosilo na đake istudente, ali isto tako i na neke starije građane koji su nekada, u mladosti, pripadali radničkom pokretu i bili u njemu manje-više aktivni, ра se povukli poslije Obznane i stavljanja van zakona Komunističke partije. Ovdje је posebno interesantan krug ljudi oko Abdulaha Pjanića, sajdžije iz Bijeljine, oko koga su se okupljali njegovi prijatelji i poznanici – Abaz Muharemagić, nožar, Husein Ismić – Нukа, pekar, Aljo Berbatović, zidar, Sulejman Mehmedović, zidar, Husejin Cerjaković, zemljoradnik, Ishak Mujkić, krojač…. Sve su to bili ljudi veoma zainteresovani za stvar revolucionarnog pokreta, koji, doduše, nisu imali nekog većeg teorijskog kontakta sa marksizmom kao revolucionarnom filozofijom, ali su duboko osjećali njegov istorijski značaj i ulogu koju mu је istorija namijenila, ра su se vezali za njega emotivno, ро liniji osjećanja pravde i osjećanja svoje ljudske obaveze da se bore za ljudsko dostojanstvo. U ovaj krug spadaju takođe još i Nikola Ostojić, nekadašnji opančar, а poslije crkvenjak srpske pravoslavne crkve, ра onda Lјubo Petrović- Krompir, opančar, Poznan Stefanović, krojač, i još neki drugi.(Slavko Mičanović : „O procesu političkog opredjeljivanja u Semberiji posljednjih godina pred rat i u toku rata“)

(nastaviće se)

Prethodni članakEvropa malo sutra
Naredni članakCijeli govor James O’Briena
Saud Grabčanović
Rođen u Bijeljini, 10.09.1952 godine. Osnovnu i srednju školu završio u rodnom gradu, a za RTV mehaničara studira u Beogradu do 1973. Poslije Beograda seli se u Vinkovce gdje završava višu mašinsku školu 1983 godine. Rat ga je pomjerio do daleke Njemačke, u gradu Nürnbergu /Augsburgu gdje se stacionira 1993 godine. Radio je u Loewe opta, Metz, Grundig, Telefunken, Philips, Nord Mende, Blaupunkt, Schneider, Sony firmama sve do svoje penzije. Sadašnji status: penzioner ( aktivni još radi elektroniku – profi i piše istoriju - u dokolici)... Najdraži hobi: Istorija( u slobodnom vremenu)