Piše: Saud Grabčanović
Dvorovi
Ovo selo se nalazi sjeverno od Bijeljine na glavnom putu ka Rači. Od centra grada je udaljeno 7 km. Po popisu iz 2013. godine ovo selo je imalo 4873 stanovnika, od kojih se 98,67 % izjasnilo prema etničkoj pripadnosti da su Srbi. U odnosu na popis iz 1991. godine ovo selo je utrostručilo broj stanovnika! U njega se nakon posljednjeg rata doselio se veliki broj Srba iz drugih dijelova BiH, kao i iz Hrvatske. U Dvorovima danas postoje čak tri srpske pravoslavne crkve: „Svetog velikomučenika Prokopija“,“Svetog Jovana Krstitelja“ i „ Svetog apostola i jevanđeliste Marka“. Seoska slava ili „molitva“ je „ Pokrižak “, osim u mahali Dijelovi gdje je seoska molitva prva nedjelja iza „Trojice“. Selo Dvorovi ima zajedničko groblje za sve mahale, osim Dijelova koji imaju svoje zasebno groblje. Dvorovi se dijele na : 1. Dvorovi Haništa sa „mahalama“ : Gajevi, Hanište, Ljeskovača i Mijatovići. 2. Dvorovi Rakić sa „mahalama“ : Jovanovići, Plavšići, Rakići i Simojlovići. 3. Dijelovi i 4. Kriva Bara.
Nastanak sela i njegovog imena :
U osmanskim defterima i popisima prije Bečkog rata Dvorovi se uopšte ne spominju. Selo pod tim imenom nastalo je tek poslije „Beogradskog mira“ i 1739. godine. Ne treba isključiti ni mogućnost da je na mjestu današnjih Dvorova prije Bečkog rata postojalo neko selo, ali sa drugim imenom, možda jedno od danas nepoznatih semberskih sela koja se spominju u popisu iz 1548. godine: Tvrtkovac, Obrova ili Mareštica. Da je na mjestu današnjih Dvorova još u prahistoriji postojalo neko naselje, dokazuju arheološki nalazi koji su pronađeni na lokalitetu Brdo pored ovog sela. Ovdje je pronađen tel visine oko 2 metara, sa brojnim nalazima badenske kulture, najviše badenske keramike, zatim komadima kućnog lijepa (neki s uočljivim otiscima zidne konstrukcije od pruća), te primjercima obrađenih kremenica. (Marić, 1961: 43-45; Kosorić, 1965a: 91-92).
U Velikom Bečkom ratu, kao i ratovima koji su uslijedili nakon njega, Semberija je bila skoro potpuno opustjela. Nakon „Beogradskog mira“ 1739. godine situacija se stabilizirala, pa su osmanski begovi, koji su dobili posjede u Semberiji, počeli sa naseljavanjem našeg kraja novim pravoslavnim stanovništvom. Prvo su naseljena područja u okolini grada Bijeljine, a među njima i područje današnjih Dvorova. I ovo selo su naselili doseljenici iz Crne Gore i istočne Hercegovine, koji su se doselili na posjede begova Pašića, Osmanbegovića i Ljubovića, kao njihovi kmetovi i čifćije. Nastanak imena Dvorova se povezuje sa jednom narodnom legendom po kojoj se na mjestu današnjeg sela nalazio dvor nekog “Filipa Mađarina“. Ovaj „Filip Mađarin“ je bio stvarna istorijska ličnost. On je bio Italijan iz Firence po imenu Filipo Skolari (ital. Philippo Scolari; 1369 -1426), poznat isto kao Pipo Spano, Pipo Ozorai i Pipo od Ozore. U srpskim narodnim pjesmama se spominje kao Filip Mađarin i pobratim Kraljevića Marka, što je malo vjerovatno, s obzirom na to da je Marko Kraljević u stvari bio osmanski vazal. Marko je ratovao zajedno sa Turcima protiv Ugara, pa čak i poginuo na turskoj strani u bici protiv vojvode Mirče na Rovinama u Rumuniji. Filipo Scolari je bio u službi ugarskog kralja Žigmunda (Sigismund) i svojevremeno je bio veliki mađarski junak i državnik. Zbog svojih velikih zasluga od ugarskog kralja je dobio niz posjeda širom ugarskog kraljevstva i titulu ugarskog plemića. Filipo je bio i tamiški župan. Moguće je da je između ostalih posjeda od mađarskog kralja dobio i posjed tadašnjoj u Semberiji. Istorijskih dokumenata o tome nema, a da je tu živio i boravio – šanse su bile veoma male, jer je on po istorijskim dokumentima najveći dio svog života proveo u svom dvoru u Banatu, kao i u Budimu na Sigismundovom dvoru. Moje je mišljenje da je ova legenda ipak čista narodna fantazija i da nema veze sa nastankom imena ovoga sela! Ja smatram da su Dvorovi dobili ime po staroslovenskom nazivu „Dvor“. Dvorom se kod Srba nekada nazivao skup stambenih objekata u nekom naselju koji su tako poredani da formiraju zatvoreni prostor sa unutrašnjim dvorištem.Muslimani su za takve objekta koristili osmanski izraz „odžak“. U prizemnim prostorijama tih objekata je obično bio prostor za stoku, ostave i spremišta za žito. Dvor je takođe staroslavenski izraz koji u originalnom značenju označava domaćinstvo, tj. porodicu, sluge i članove svite nekog monarha ili plemića. Tek u novije vrijeme kod nas se je izraz“dvor“ poistovijetio sa izrazom „dvorac“, što su u principu dvije različite stvari!
Predanja o naseljavanju sela i stanovništvo:
Predanje o naseljavanju sela govori da su prvi naseljenici koji su došli na ovo područje, koje je bilo vlasništvo trojice bijeljinskih begova, zatekli „pustoš i sve obraslo u gustu šumu i šikaru“. Prvo što su uradili bilo je krčenje gustih šuma paljevinama i sjekirama da bi se dobilo obradivo zemljište. Nakon toga su na krčevini podigli svoje selo. Najstarije porodice koje su se u Dvorove doselile iz Oboda u Crnoj Gori su: Savići, koji slave Đurđevdan, Plavšići, Vasilići i Rakići zvani Jovičići, Stevanovići i Perići koji slave Nikoljdan. Poslije njih su se u selo iz Dabra u okolini Stoca doselili Đurići koji slave Tripunjdan. Od Đurića potiču porodice: Lopandići zvani Jovanovići, Pantići i Đojići. Dumući koji slave Jovanjdan doselili su se iz Nevesinja. Od njih su nastale porodice Stančići zvani Matići i Vukovići. Tanasići zvani i Vićanovići, koji slave Jovanjdan, došli su iz Crne Gore sa prezimenom Laketić i to pet rođaka, od kojih su se četvorica naselila u Brocu, a jedan u Dvorovima. Đurići, koji su se ranije prezivali Sparavalo, doselili su se iz Popovog Polja u Hercegovini i Bubnjevići koji su se doselili iz Brda u Crnoj Gori. Više porodica se naselilo u Dvorove iz ostalih semberskih sela, sa Majevice, iz sjeveroistočne Bosne kao i iz Srbije, svi oni imaju crnogorske korijene. To su sljedeće porodice: Nikolići zvani Brkovići (Jovanjdan ) došli su iz Čađavice, Ostojći(Mratindan) došli su iz Dazdareva, Selakovići su došli iz Srbije, Maksimovići, porijeklom od Arsenića (Đurđevdan), došli su iz Srbije, Simojlovići zvani Maksimovići i Šikonjići (Stjepanjdan) došli su iz Srbije, Arsenovići (Lučindan) došli su iz Srbije. Mahala Dijelovi je naseljena Hercegovcima koji su došli iz Krivaka, a to su: Stanojlovići, Đurići, Pantići, Lukići, Petrovići, Savatići i Jeftići. U Krivoj Bari su: Lukići zvani Dragojlovići, koji su došli iz Ljeskovca, Dragići koji su došli iz okoline Gradačca, Lukići zvani Šojići koji su došli iz okoline Gradačca ,Đurići koji su došli iz Podgore kod Vlasenice, Mirkovići koji su došli iz Ostojićeva i Ilići koji su takođe došli iz Ostojićeva. U Dvorovima živi više porodica koje tačno ne znaju svoje porijeklo, ali znaju da su se njihovi preci doselili iz Crne Gore i Hercegovine: Petrovići (Nikoljdan), Majstorovići (Vartolomejevdan), Matići (Nikoljdan), Jovići (Nikoljdan), Njegovanovići (Lučindan), Marjanovići (Nikoljdan), Simići (Joakim i Ana), Đokići (Đurđevdan), Mihajlovići (Nikoljdan), Todići (Đurđevdan), Neškovići (Jovanjdan) i Tošići (Jovanjdan). Nakon 1945.godine su u Dvorove naseljene (kolonizirane) ove porodice iz okoline Šekovića:Pavlović, Bajraktarević, Stupar, Kusmuk, Prodanović, Cvjetković i Pjevačić.
(Nastaviće se)
