Piše: Jusuf Trbić
Jedan od ljudi koji su obilježili pakleno i herojsko vrijeme borbe protiv fašizma bio je i Mirko Filipović. Njegovo ime nekada je nosila osnovna škola, a generacije đaka su znale da u svojim svjedočanstvima nose pečat antifašizma. Novi rodoljubi su sve to okrenuli na glavu. Ali, obaveza moralnih ljudi jeste da se sjećaju. Da ne zaborave ono što ne treba zaboraviti. U tekstovima poput ovih nemoguće je nabrojati sve koji to zaslužuju, ali moram pomenuti bar one ljude koje su njihovi ratni drugovi proglasili narodnim herojima. Oni su primjer hrabrosti i časti, i uspomena na njih ne smije biti prepuštena na milost i nemilost novim fašistima.
Mirko Filipović je rođen 2. maja 1912. godine u Dubravi kod Brčkog, u učiteljskoj porodici. Već kao đak bijeljinske gimnazije uključio se u napredni pokret, a u Komunističku partiju primljen je 1933. godine. Nedugo nakon toga uhapšen je zbog rasturanja letaka i osuđen na 16 mjeseci zatvora, a kaznu je odležao u Sremskoj Mitrovici. Po izlasku iz zatvora otišao je u Zagreb, da studira na Pravnom fakultetu. Kad su Nijemci okupirali zemlju, vratio se u Bijeljinu, gdje je bio član sreskog rukovodstva Partije i jedan od organizatora ustanka. Nakon formiranja prvih partizanskih jedinica postavljen je za komandira Semberske partizanske čete. S tom jedinicom je, za vrijeme prve neprijateljske ofanzive, ratovao u Srbiji, a semberski borci su zapamćeni po hrabrosti. Četa je prošla težak ratni put : Mačva, gdje je 6. oktobra 1941. godine vođena čuvena bitka protiv njemačkih oklopnih jedinica i avijacije, pa Cer, Tekeriš, Draginci, Rađevina, Stolice, Krupanj, Mačkov Kamen, a onda preko Drinjače i Šekovića nazad na Majevicu. Kad je formiran 1. bataljon Majevičkog partizanskog odreda, Mirko Filipović je postavljen za komandanta. Uvijek je bio prvi u jurišu. Godinama su njegovi saborci prepričavali kako su jednom postavili zasjedu domobranima, ne znajući da će njihova jedinica, koja se kretala iz Koraja prema Tutnjevcu, biti tako brojna. Odjednom se na cesti pojavila vojska, ispostavilo se poslije da je bilo tačno 137 domobrana. Mirko se nije zbunio. Iskočio je pred njih sam, s mitraljezom u rukama, a kad je počeo pucati, domobrani su se razbježali kud koji.
Mirko Filipović je bio teško ranjen u borbi protiv ustaša kod Teočaka. Kad se oporavio, nakon mučkog ubistva članova štaba Majevičkog odreda, postavljen je za zamjenika komandanta odreda, da bi, nakon formiranja 6. istočnobosanske proleterske divizije, postao politički komesar 2. majevičkog odreda. Ubrzo nakon toga postao je politički komesar novoformirane 15. majevičke brigade, s kojom je prošao brojne bitke. U toku pete neprijateljske ofanzive ranjen je na Miljevini, ali ga to nije omelo da učestvuje u oslobođenju Tuzle. Postao je politički komesar 18. hrvatske narodnooslobodilačke udarne brigade, a u toku šeste ofanzive ponovo je ranjen. U sedmoj ofanzivi došao je s brigadom do Šekovića, da bi poslije toga ostao na Majevici kao sekretar Okružnog komiteta Partije. U toku obilaska terena, na putu za Bijeljinu, upao je u četničku zasjedu u blizini Priboja kod Lopara, u maju 1944. godine. Nakon strašnog mučenja, četnici vojvode Radivoja Kerovića predali su ga Nijemcima, koji su ga prebacili u gestapovski zatvor u Brčkom. Herojski je izdržao sva mučenja. Streljan je u avgustu 1944. godine u podgajevačkim šumama, nedaleko od slavonskog sela Drenovaca, u blizini Vinkovaca.
…………………
Hamza Hamzić je rođen 1924. godine u Bijeljini, gdje je, do agresije na Bosnu, jedna škola, ona u Gvozdevićima, nosila njegovo ime. Kao vrlo mlad uključio se u revolucionarni pokret, a pred rat je primljen u SKOJ, i ubrzo je postao jedan od rukovodilaca skojevske organizacije u Bijeljini. Kad je rat počeo imao je samo 17 godina, ali se ubrzo pročuo po hrabrosti. Bio je član grupe boraca Majevičkog odreda koja je iz zatvora usred Bijeljine oslobodila Tifu Lipničević, u februaru 1942. godine. Bio je to podvig koji je snažno odjeknuo u čitavom kraju.
Kao bombaš, uvijek je bio u prvim redovima u borbi, i njegova hrabrost je postala legendarna. U julu 1942. godine bio je teško ranjen, ali se nezaliječen vratio u jedinicu, da se pridruži drugovima u borbi. Istakao se kao komandir čete 2. bataljona Majevičkog odreda u napadu na 3. domobransku pukovniju, 11. juna 1943. godine, kada je zarobljena cijela pukovnija od 1.400 vojnika. U novoformiranom Muslimanskom bataljonu Hamza Hamzić je bio komandir čete. Učestvovao je u brojnim bitkama, a u drugom oslobađanju Tuzle, februara 1944. godine, kao komandant bataljona jurišao je prvi na neprijatelja u borbi kod Kalesije, i pao pokošen mitraljeskim rafalom.
…………………
Vojo Ivanović Crnogorac rođen je 13. novembra 1914. godine u Donjoj Bukovici. Nakon osnovne škole otišao je u Kotor da radi, a početkom aprila je, kao vojnik, uhapšen nakon njemačke okupacije. S grupom drugova pobjegao je iz zatvora i vratio se u rodni kraj, gdje se odmah uključio u organizovanje ustanka. U prvim borbenim akcijama bio je član Ražljevačke čete, koja se kasnije priključila Majevičkom partizanskom odredu. Kao pripadnik tog slavnog odreda prošao je kroz mnoge bitke. Zapamćeno je kako je, u januaru 1942. godine, kao zamjenik komandira Ražljevačke čete i predvodnik grupe bombaša u napadu na ustaško-domobransko uporište u Miladijama kod Brčkog, svojim junaštvom zadivio saborce. I kasnije, kao komandant brigade uvijek je bio prvi u jurišu, skakao je na neprijateljske kamione i tenkove i palio ih, upadao u neprijateljske rovove, a nakon svakog takvog podviga širila se priča da ga metak neće. Na Majevici je vodio teške borbe s četnicima, a na Konjuhu sa ustašama. U Trnovi je, u septembru 1942. godine, teško ranjen u grudi, ali se oporavio. Ratovao je širom BiH, pogotovo na Romaniji. Tu je ostvario i najveći podvig, u novembru 1943. godine. Bio je tada komandant 1. bataljona Šeste istočnobosanske brigade. Oko 800 Nijemaca napalo je položaje njegovog bataljona. U jeku duge i teške borbe Vojo je poveo nezadrživi juriš. Partizani su se izmiješali s Nijemcima, bila je to borba prsa u prsa. Nijemci su do nogu poraženi, izgubili su više od 130 vojnika.
Mjesec dana kasnije postao je komandant 19. brigade, s kojom je nastavio niz uspjeha u borbama. Nakon razbijanja njemačke kolone na putu Sokolac – Rogatica i niza četničkih i ustaških uporišta, njegova brigada je dobila posebno priznanje od Štaba Trećeg korpusa.
Vojo Ivanović Crnogorac je preživio rat i otišao u penziju kao general JNA.
………………….
Lazo Stojanović Lazić rođen je 1921- godine u Gornjim Zagonima u zemljoradničkoj porodici. Bio je prvoborac, član KPJ od 1941. godine. Čim je rat počeo, pokazao je izuzetnu hrabrost, pa je odmah postavljen za komandira čete. U februaru 1942. godine, sa grupom od 40 svojih boraca i borcima Veljka Lukića Kurjaka, razbio je četnički bataljon u Čađavici i razoružao četnike. Istakao se i u kasnijim borbama s Kerovićevim četnicima, a prilikom proboja preko ceste Tuzla – Zvornik zaplijenio je teški mitraljez i sam zarobio veliku grupu četnika. Kad je u Šekovićima formiran Udarni bataljon, postavljen je za komandira čete. Tada je već bio poznat u cijeloj sjeveroistočnoj Bosni, izuzetno popularan u narodu. Njegovoj i Kurjakovoj četi povjeravani su najteži zadaci, a oni su ih izvršavali.
Poginuo je na čelu svojih boraca, dok je jurišao na brdo Orlovaču kod Vlasenice, u proljeće 1942. godine.
…………………..
Mnogo je junaka iz Drugog svjetskog rata koje je nemoguće pobrojati u ovakvom tekstu. Cvijetin Mijatović Majo, Ratko Perić braća Zelenović i braća Pajkanović, Jovan Radovanović Jovaš, Miloš Zekić i mnogi drugi, svojom borbom su donijeli poraz fašizma. A osnovne karakteristike partizanskog antifašističkog pokreta bile su jednakost, bratstvo i jedinstvo i nepostojanje bilo kakvog nacionalizma. Kod njih su svi bili drugovi, Fadil Španac je bio omiljen u srpskim selima, Kurjak kod muslimana, a borba za slobodu bila je isti cilj za sve. Na žalost, danas se mnogo toga promijenilo. Istoriju falsifikuje kako ko hoće, u skladu sa svojim nacionalističkim programom, rehabilituju se četnici i ustaše, a antifašisti guraju u zaborav. Milorad Dodik je otišao i korak dalje, tvrdeći da su samo Srbi bili u partizanima, a muslimani su im se priključili tek na kraju rata. Tu sramnu laž lako je demantovati ako se samo pogledaju spomenici poginulim antifašistima, ali to ljude poput Dodika ne interesuje.
A Bijeljinci pamte istaknute borce i antifašiste kakvi su bili : Osman Gruhonjić, vijećnik ZAVNOBiH-a, Hamdija, Husein, Asim i Asija Ćemerlić, Enver Zaimović, Nedim Šahinpašić, pa Halid i Adem Ademović, Fadil, Izo, Nijaz, Fehim i Hajrija Jahić, Tifa Lipničević, Osman Bešlagić, Ibrahim Aličić, Mehmedalija Osmanović Dane, Mehmedalija i Ahmo Flindra, Jusuf i Salih Šehović, Osman Hrnjić, Juso Arifagić, Mujo Čorbić, Abdulah Pjanić, prvi poslijeratni predsjednik opštine, pa Mehmedalija Akaratović, Suljo Mehmedović, Imšir Kalajić, Huso Skokić, Salko Bajrić, Meho Džafić, Mustafa Šabić i mnogi drugi. Oni svojim životima potvrđuju zajedničku istoriju, koja pripada svima nama.
I to treba da se pamti.